در هجدهمین اجلاس هیات عمومی سازمان نظام مهندسی معدن زمینه تبادل دیدگاه و گفت‌وگو در حوزه گذار از خام‌فروشی و ضرورت توجه به فناوری‌های معدن و حوزه معدنی با نقش‌آفرینی شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها فراهم شد.
به گزارش روابط عمومی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، مدیر طرح توسعه نوآوری‌ها و فناوری‌های حوزه معدن و صنایع معدنی، در این اجلاس به ضرورت گذار از خام فروشی و بهره‌مندی از توسعه فناوری و نوآوری‌ها در بهره‌مندی از موهبت‌های معدنی اشاره کرد و گفت: یکی از معضلات کشور، خام‌فروشی است که رهبر معظم انقلاب نیز نکات راهبردی و مهمی را در این باب مطرح و بر ضرورت جلوگیری از خام‌فروشی تاکید کردند.
کامبیز مهدی‌زاده، با اشاره به اینکه در یک اقتصاد خام‌فروش نمی‌توانیم نخبه پرورش دهیم، افزود: تفکر تکیه صرف به درآمد حاصل از چاه‌های نفت و خام‌فروشی، زمینه مغفول ماندن ظرفیت‌های اقتصاد کشور و از دست رفتن سرمایه‌ها شده است.
وی با بیان اینکه نفت برای پیشرفت و توسعه کافی نیست، ادامه داد: مالکیت نفت در اختیار ما است، اما سیاست در دست دیگران است. چنین سرمایه‌ای مایه دردسر و زحمت است. باید غده سرطانی خام‌فروشی و نفت‌محوری را جراحی کنیم؛گرچه این فرآیند، دردناک خواهد بود اما زمینه‌ساز بهبود و پیشرفت می‌شود.
فناوری معادن، جایگزین خام‌فروشی
مهدی‌زاده با اشاره به امکان خلق ارزش افزوده بیشتر در حوزه معدن و صنایع معدنی نسبت به نفت گفت: تنها در سال ۹۴ مبلغی بالغ بر ۸۰۰ میلیون دلار هزینه ترمیم و راه‌اندازی چاه‌ها شده است؛ بنابراین نیاز است که همزمان به سمت مدیریت علمی و فناورانه و جایگزینی برای نفت که همان معدن است، حرکت کنیم.
مدیر طرح توسعه نوآوری‌ها و فناوری‌های حوزه معدن و صنایع معدنی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با اشاره به جایگزینی معدن با نفت تاکیدکرد: این همان نقطه است. رهبر معظم انقلاب اشاره کرد که باید معدن را جایگزین نفت کنیم، اما نه با خام‌فروشی. این به این معنا نیست که استخراج نفت را متوقف کنیم، چراک معادن و نفت موهبت الهی هستند و باید حداکثر بهره‌برداری را داشته باشیم اما این کار باید با رویکردهای فناورانه و تکیه به دانش‌بنیان‌ها انجام شود.
مهدی‌زاده با اشاره به نقش فناوری‌های معادن در عبور از تحریم‌ها گفت: اگر کشور به‌جای وابستگی به صادرات نفت، متکی به اقتصاد دانش‌بنیان و صادرات فناوری باشد،از فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها کاسته می‌شود؛ بنابراین باید به سمت نوآوری و فناوری حرکت کنیم.
وی افزود: زمانی میزان و ملاک پیشرفت کشورها، وجود کارخانه‌های سیمان و ذوب‌آهن بود و تعداد دودکش‌ها تعیین می‌کرد کدام کشورها پیشرفته‌تر هستند، اما امروز فناوری معیار و سنجه پیشرفت کشورها است. گرچه منابع طبیعی عامل مهمی در توسعه هستند، اما به‌تنهایی نمی‌توانند تعیین‌کننده باشند و برای توسعه پایدار باید ترکیب منابع طبیعی و فناوری را در کنار هم داشته باشیم.
ضرورت توجه به فناوری‌های نوین
مدیر طرح توسعه نوآوری‌ها و فناوری‌های حوزه معدن و صنایع معدنی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری مهم‌ترین چالش فناوری‌های حوزه معادن را ضعف سرمایه‌گذاری و تمرکز آن بر ذخایر سطحی دانست و گفت: حوزه معدن به‌شدت نیازمند سرمایه‌گذاری است. عمده سرمایه‌گذاری‌ها روی معادن شناخته شده بزرگ با عیار بالا، کیفیت بالا و کم‌عمق است. ما باید به سمت اکتشاف در عمق پیش برویم. در این بین نیاز است ژئوفیزیک هوایی را در کشور توسعه دهیم. باید از روش‌های سنجش از راه دور و تصاویر ماهواره‌ای در اکتشاف معادن استفاده کنیم. برای نقشه‌برداری معادن نیز می‌توان از فناوری پهپادها بهره گرفت. همچنین باید از علوم پیشرفته و جدیدی همچون علم ژئوماتیک و زمین‌شناسی پزشکی و استراتژی‌های جدید در حوزه معدن استفاده کنیم.
مشاور عالی معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری گفت: براساس استراتژی اقیانوس آبی مبنی بر تکیه بر فضاهای خالی که رقبا نسبت به آن بی‌توجه هستند، باید به‌دنبال ایجاد تقاضاهایی باشیم که پیش‌تر وجود نداشته و نیاز به آن احساس می‌شده است. فعالان معدن باید باتوجه به گلوگاه‌ها و نیازهای جاری در حوزه معدن بازار جدیدی خلق کنند. ما در طرح توسعه نوآوری‌ها و فناوری‌های معدن و صنایع معدنی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری این فضا را ایجاد کردیم.
حمایت از فناوری‌های حوزه معدن
مهدی‌زاده با بیان اینکه نقش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تسهیل‌گری و ایجاد زیست‌بوم مساعد برای توسعه فناوری‌های معدنی است، ادامه داد: کار ویژه ما در طرح توسعه معدن، ایجاد فضای کسب‌وکار به کمک توسعه زیست‌بوم دانش‌بنیان معدن و حمایت از ایده‌های فناورانه و نوآورانه در این حوزه برای رفع گلوگاه‌ها و معضلات حوزه زمین‌شناسی، معدن و صنایع معدنی است. مدیر طرح توسعه نوآوری‌ها و فناوری‌های حوزه معدن و صنایع معدنی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ادامه داد: معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری از طریق حمایت از استارت‌آپ‌ها، شتاب‌دهنده‌های تخصصی حوزه معدن، مراکز نوآوری و فناوری، کریدور صادرات و منابع صندوق نوآوری شکوفایی از طرح‌های خلاقانه حمایت و استقبال می‌کند.
در این راستا چند وقت اخیر نیز فراخوانی را اعلام کرده‌ایم که قابل دسترس در سایت طرح توسعه معدن است. وی با اشاره به اهمیت سازمان زمین‌شناسی و علم زمین شناسی از رئیس سازمان نظام مهندسی معدن، رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی و معاونت معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت درخواست کرد تا نسبت به افزودن واژه زمین‌شناسی به سازمان نظام مهندسی معدن، اهتمام ورزند و برای احیای جایگاه سازمان زمین‌شناسی تلاش کنند. در این اجلاس تقی نبئی رئیس سازمان نظام مهندسی معدن، داریوش اسماعیلی معاون امور معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت، بهرام شکوری رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران، هیات رئیسه کمیسیون صنعت و معدن مجلس شورای اسلامی، اعضای هیات مدیره استان‌های سازمان نظام مهندسی معدن حضور داشتند و به بیان دیدگاه‌های خود در حوزه معدن و صنایع معدنی پرداختند.