نرخ فروش مقاطع طویل فولادی در هفته‌های اخیر در مسیر رو به رشدی قرار گرفته است.
طبق معمول، تقاضا برای خرید آهن‌آلات از نیمه بهمن و در آستانه شروع فصل ساخت‌وساز افزایش می‌یابد و همین موضوع نیز زمینه تحریک تقاضا برای خرید این محصول را فراهم و به رشد قیمتی آن منجر می‌شود. علاوه بر این، به‌دلیل شرایط ناپایدار اقتصادی، شروع سال جدید در کشور ما عموما خبر از تورمی مضاعف می‌دهد و همین انتظار برای رشد تورم نیز تمایل به خرید محصولات فولادی را قبل از شروع سالی جدید افزایش می‌دهد. بررسی بازار فولاد حکایت از آن دارد در دوره‌هایی که قیمت این محصول در مسیر رشد قرار می‌گیرد، استقبال برای خرید آن افزایش می‌یابد.
این روند خلاف انتظار به‌دلیل پیش‌بینی رشد تورم در آینده نزدیک و جلوگیری از متضرر شدن از سوی خریدارانی که قصد مصرف یا تجارت را دارند، ایجاد می‌شود. بدون تردید بخش قابل‌توجهی از تقاضا برای خرید این محصولات، مصرفی نیست، بلکه عده‌ای با توجه به روند بی‌ارزش شدن پول ملی ترجیح می‌دهند سرمایه خود را به کالا تبدیل کنند. در این میان، فولاد نیز با توجه به نقدشوندگی سریع آن گزینه مناسبی است؛ بنابراین چنانچه روند صعودی قیمت ارز در کشور ادامه یابد، شاهد رشد هرچه بیشتر تقاضا برای خرید محصولات فولادی خواهیم بود. درنتیجه رشد قیمت دور از ذهن نیست.
استقبال گرم از خرید و فروش فولاد
میلگرد سایز ۸ در ابتدای فصل زمستان با نرخ ۱۲۰۰۰ تومان به‌ازای هر کیلوگرم به فروش رفت. تیرآهن سایز ۱۲ نیز در اول دی ماه و در بازار آزاد با قیمت ۲۴۰۰۰ تومان به‌ازای هر کیلو معامله شد. اکنون با گذشت بیش از ۲ ماه، شاهد رشد قیمت مقاطع طویل فولادی در بازار آزاد هستیم تاجایی‌که قیمت میلگرد یادشده در دومین روز اسفند و در نخستین روز کاری ماه پایانی سال به ۱۲۷۰۰ تومان به‌ازای هر کیلوگرم افزایش یافت. اما تیرآهن با همان نرخ سابق معامله شد. در همین حال، بررسی روند این بازار طی ماه‌های اخیر حکایت از رونق گرفتن مجدد قیمت و خرید و فروش محصولات فولادی دارد. برای بررسی دلایل این رشد قیمتی با فعالان صنعت فولاد گفت‌وگو کرده‌ایم.
نوید رشد قیمت
اکبر فرضی‌مولان، فعال بازار فولاد در گفت‌وگو با و در پاسخ به سوالی مبنی بر ارزیابی بازار محصولات فولادی طی هفته‌های اخیر، گفت: با قرار گرفتن در آستانه فصل بهار و سال جدید دوباره شاهد رونق بازار محصولات فولادی هستیم. این روند به‌طور سنتی هر ساله تکرار می‌شود، چراکه فصل بهار نوید آغاز فعالیت‌های ساخت‌وساز و عمرانی را می‌دهد. این روند رو به رشد تقاضا از سومین دهه بهمن آغاز می‌شود و تا پایان سال ادامه می‌یابد؛ بدین‌ترتیب شاهد رشد تقاضای مصرفی برای محصولات طویل فولادی و به‌دنبال آن رشد نرخ فروش این محصولات در بازار آزاد هستیم.
علاوه بر این، با توجه به تورم موردانتظار با شروع سال جدید، بسیاری از تجار یا آهن‌فروشان یا سازندگان مسکن ترجیح می‌دهند خرید خود را قبل از عید انجام دهند و محصول خریداری‌شده را انبار کنند تا از روند رو به رشد قیمتی در سال آینده در امان باشند. در چنین شرایطی، آغاز موجی جدید از گرانی محصولات فولادی طبیعی است.
ارز و قیمت جهانی، بازیگران قیمتی
فرضی در پاسخ به سوالی مبنی بر پیش‌بینی بازار فولاد در ماه‌های آینده، گفت: نرخ فروش این محصول از قیمت دلار و همچنین نرخ فروش آن در بازارهای بین‌المللی تبعیت می‌کند؛ بنابراین ۲ عامل یادشده تاثیر بسزایی در روند قیمت محصولات فولادی دارند. در این میان، همچنان شرایط تحریم‌های جهانی اعمالی علیه ایران در هاله‌ای از ابهام است و نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی مبنی بر لغو یا تداوم آنها داشت.
این در حالی است که بازار از روند تصمیم‌گیری‌ها درباره تحریم و ورابط میان ایران و ایالات متحده تاثیری جدی می‌پذیرد؛ بنابراین باید همچنان منتظر ماند. این فعال بازار فولاد گفت: با توجه به نامعلوم بودن افق پیش‌روی بازار فولاد، برخی خریداران دست از معامله کشیده و منتظر هستند تا نتیجه شرایط مشخص شود. فرضی در ادامه افزود: علاوه بر موارد کلی یادشده، موضوعاتی جزیی نیز بر روند بازار فولاد و قیمت آهن‌آلات اثرگذار هستند. به‌عنوان مثال، کمبود مواد اولیه مورد نیاز در صنعت تولید لوله و پروفیل فولادی طی ماه‌های گذشته و فعالیت این واحدها با ظرفیت پایین، زمینه رشد قیمت این محصولات را فراهم کرده است.
رشد قابل‌توجه قیمت قراضه فولادی در سطح جهانی و همچنین کمبود گاز واحدهای تولیدکننده آهن اسفنجی نیز این روند رشد قیمتی را در برهه‌هایی تشدید کرد، چراکه شاهد کمبود مواد اولیه و به‌دنبال آن رشد نرخ فروش این محصولات و اثرگذاری آن تا حلقه‌های انتهایی زنجیره فولاد بودیم.
افت رقابت‌پذیری
این فعال صنعت فولاد با اشاره به فروش شمش فولاد با قیمت‌های به‌مراتب بالاتر از نرخ صادراتی آن در بازار داخلی، گفت: همین موضوع نیز زمینه افزایش هزینه تمام‌شده تولید محصولات فولادی را فراهم می‌کند و از رقابت‌پذیری این محصولات در بازارهای جهانی می‌کاهد. در چنین شرایطی از ظرفیت صادراتی تولیدکنندگان مقاطع طویل فولادی در بازارهای جهانی کاسته می‌شود. بدین ترتیب به رشد صادرات در سال آینده امیدوار نیستیم و تمام تمرکز خود را به تامین نیاز بازار داخل معطوف کرده‌ایم. هرچند ظرفیت تولید مقاطع طویل فولادی کشور به مراتب بیش از نیاز بازار داخلی است و این شرایط در نهایت به ضرر تولیدکنندگان منتهی خواهد شد.
فرضی در پایان و در پاسخ به سوالی مبنی بر پیش‌بینی شرایط بازار فولاد در سال آینده گفت: با توجه به شرایط موجود انتظار می‌رود قیمت این محصولات یا ثابت بماند یا افزایش یابد اما نباید به روند کاهشی قیمت‌ها امید چندانی داشت، به‌ویژه آنکه شروع سال جدید با رشد فعالیت‌های عمرانی و ساخت‌وساز نیز همراه است. تنها در شرایط ویژه‌ای که شاهد لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران باشیم، می‌توان به تعدیل این بازار امید داشت.
نوسانات غیرمنطقی
حمیدرضا رستگار، رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد در گفت‌وگو با و در ارزیابی بازار فولاد طی ماه‌های گذشته، گفت: با شروع فصول سرد سال و کاهش فعالیت‌های ساختمانی، از میزان تقاضا برای فولاد کاسته می‌شود. در چنین شرایطی از روند رو به رشد قیمتی در بازار فولاد کم خواهد شد. در همین حال با رسیدن به پایان سال و شروع فروردین، شاهد بازگشت رونق به معاملات آهن‌آلات و محصولات فولادی ساختمانی مانند میلگرد و تیرآهن هستیم.
رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد افزود: اما بازار فولاد در سال جاری از روندهای طبیعی بازار تبعیت نکرد. در موارد متعددی شاهد نوسانات غیرمتعارفی در بازار فولاد بودیم که عموما مبنای روشنی هم نداشتند. رشد یا کاهش نرخ فروش آهن‌آلات در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت، خود حکایت از آن دارد که بازار ما بیمار است.
رستگار گفت: قیمت فروش مقاطع طویل فولادی در بازار آزاد از نرخ فروش شمش در بورس کالا و به تبع آن از قیمت دلار و نرخ جهانی فروش این محصول تبعیت می‌کند. بر همین اساس نیز طبیعی است که هر نوع تغییری در ۲ فاکتور یادشده، اثرگذاری قابل‌توجهی بر بازار فولاد خواهد داشت و این تاثیر تا پایین‌ترین حلقه‌های فروش خرده‌فروشی آهن نیز منتقل می‌شود.
احتمال صعود
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر ارزیابی روند قیمت فولاد در سال آینده گفت: بدون تردید تولید فولاد و محصولات فولادی تولید‌شده در کشور کفاف نیاز بازار داخلی را می‌دهد و به مراتب بیشتر از نیاز داخلی است؛ بنابراین در حالت عادی نباید شاهد گرانی این محصول باشیم. اما چنانچه ارزش پول ملی افت کند، قیمت محصولات فولادی در مسیر صعودی قرار می‌گیرد. در چنین شرایطی، توان مردم برای ساخت‌وساز کاهش می‌یابد و از تقاضای مصرفی برای خرید فولاد نیز کاسته می‌شود.
اما تقاضای غیرمصرفی برای فولاد و با هدف سرمایه‌گذاری بیش از پیش افزایش می‌یابد و با هجوم سرمایه‌های سرگردان به بازار فولاد، شاهد رشد غیرمنطقی قیمت فولاد خواهیم بود. رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد در پاسخ به سوالی مبنی بر متضرر یا منتفع شدن صنف آهن‌فروشان در این شرایط گفت: فروشندگان آهن و توزیع‌کنندگان آن، این محصول را می‌خرند و می‌فروشند و سودی از این نوسانات قیمتی نمی‌برند. درنتیجه بسیاری از همکاران ما در روند گرانی‌های یک سال گذشته متضرر شدند، چراکه محصول خود را فروختند اما در شرایط رشد قیمت قرار گرفتند و نتوانستند محصولی را جایگزین آن کنند.
درواقع با توجه به بی‌ثباتی حاکم بر اقتصاد کشور، اتخاذ تصمیمی درست برای تداوم تجارت دشوار است. چنانچه همین روند بی‌ثبات تداوم یابد متاسفانه همچنان شاهد خسارت به این صنف خواهیم بود. در چنین موقعیتی فقط ویژه‌خواران، افرادی که رانت اطلاعاتی دارند و کسانی که می‌خواهند سود خود را از بازار بردارند و بروند، منتفع می‌شوند.
سخن پایانی
قیمت محصولات فولادی از ابتدای سال جاری تحت‌تاثیر روند رو به رشد نرخ ارز، شکل‌گیری تقاضای کاذب برای خرید این محصول و همچنین رشد نرخ فروش فولاد در بازارهای جهانی، افزایش یافت. این روند رو به رشد قیمتی به قدری شدت گرفت که به اعتقاد بسیاری این بازار دیگر کشش رشد قیمت را ندارد. اما در همین شرایط سیگنال‌هایی از رشد قیمت فولاد داده می‌شود. بنابراین استمرار روند افزایشی نرخ ارز آزاد و افزایشی شدن انتظارت تورمی در کنار رشد تقاضای مصرفی برای مقاطع طویل فولادی در آستانه فصل رونق ساخت‌وساز می‌تواند به رشد هرچه بیشتر نرخ فروش این محصول و جذب مشتری به این بازار گران منجر شود.