محسن معصومی: یازدهمین نمایشگاه فناوری نانو پس از ۴ روز فعالیت، هفته گذشته به کار خود پایان داد. در این دوره، ۳۷ محصول موفق در غرفه صنعت و بازار به علاقه‌مندان معرفی شد و ۲۳ طرح نیز در قالب برنامه «نانو مچ» برای بازدید علاقه‌مندان عرضه شد.
در یکی از شماره‌های هفته گذشته دانش‌بنیان به معرفی تعدادی از طرح‌های موفق نمایش داده شده در نمایشگاه پرداختیم. همچنین طرح‌هایی را معرفی کردیم که در قالب طرح حمایتی ستاد نانو موسوم به «نانو مچ»، از مرحله تبدیل ایده به محصول گذشته‌اند و آماده جذب سرمایه‌گذار برای تولید انبوه و صنعتی هستند. در این شماره نیز به معرفی تعداد دیگری از طرح‌های موفق نانویی که در یازدهمین نمایشگاه فناوری نانو به نمایش گذاشته شدند، می‌پردازیم. لازم به یادآوری است در این دوره بیش از ۱۰۰ شرکت فعال در حوزه فناوری نانو محصولات و خدمات خود را به علاقه‌مندان عرضه کردند و تفاهمنامه‌های همکاری مشترک و قرارداد تجاری میان شرکت‌ها و صاحبان ایده به امضا رسید.
تولید صنعتی نانو عایق صوتی
آلودگی صوتی از مشکلات جدی زندگی شهری به شمار می‌آید. دیگر هیچ نقطه‌ای از شهر را بدون منابع صوتی که بی‌وقفه به تولید انواع صداهای مزاحم مشغولند، نمی‌توان درنظر گرفت. حتی در روستاهای خلوت و آرام، صدای دزدگیر خودروها که کارکردشان را هم از دست داده‌اند، عادی به نظر می‌رسد. شاید خود فناوری که مسبب این همه آلودگی صوتی است باید راهی برای آن بیابد. یکی از این راه‌ها عایق کردن محیط‌های مسکونی و اداری است. شرکت «کاوش نوین سپنتا»، یک شرکت دانش‌بنیان داخلی است که نانو عایق صوتی خود را در غرفه صنعت و بازار یازدهمین نمایشگاه فناوری نانو در معرض دید همگان قرار داد. این عایق برگزیده جشنواره برترین‌های نانو در سال ۱۳۹۶، علاوه بر تاییدیه نانو مقیاس ستاد نانو، تاییدیه آزمون‌های خاصیت صوتی از دانشگاه شریف و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی را نیز گرفته است. استفاده از عایق صوتی رز سینتکست با ضخامت اندک و وزن مناسب موجب می‌شود که عایق صوتی برای محیط‌های کاری و شغلی را ایجاد کند. همچنین این محصول با خاصیتی همچون انعطاف‌پذیری بالا، نصب آسان و قابلیت آبگریزی، جذابیت‌های فنی بیشتری را برای استفاده‌کنندگان به وجود آورده است. این محصول برای نخستین‌بار سازه‌های الیافی بی‌بافت را با مواد نانو به شیوه‌ای مناسب پوشش داده است تا به عنوان عایق صوت مطرح شود. در این محصول دانش‌بنیان سازه‌های الیافی بی‌بافت با مواد نانو به شیوه‌ای مناسب پوشش داده شدند تا خاصیت عایق‌بندی صوت ایجاد شود. این عایق نتیجه ۶ سال تحقیق و توسعه علمی بوده و خاصیت‌هایی مانند انعطاف‌پذیری بالا، نصب آسان و قابلیت آبگریزی را ارائه می‌دهد. از ویژگی‌های این عایق می‌توان به مواردی مانند جذب و افت انتقال صوت، آبگریزی، غیر قابل اشتعال بودن یا کندکنندگی آتش، زیبایی ظاهر به دلیل قابلیت رنگ‌پذیری و چاپ با طرح‌های متنوع، ایجاد نشدن اثر منفی برای محیط و نصاب، ضخامت کمتر از یک سانتی‌متر، انعطاف‌پذیری، حمل‌ونقل آسان، قابلیت برش به شکل دلخواه، انتشار نیافتن گاز سمی یا بو، رشد نکردن میکروب و کاهش پرتی فضای داخلی پس از نصب نسبت به محصولات مشابه اشاره کرد. در مقایسه با پشم سنگ با ضخامت یکسان، این عایق عملکرد بسیار بهتری دارد.
تولید کفپوش‌های مقاوم به سایش
یکی از مشکلات رایج در محیط‌های پرفشار و پرچالش مانند محوطه‌های بندرگاهی، آسیب دیدن سریع کفپوش‌ها است. تلاش‌های بسیاری برای بهبود کیفیت‌کفپوش‌ها انجام شده است، به‌تازگی از فناوری نانو نیز برای ارتقای کیفی کفپوش‌ها استفاده شده است. با استفاده از فناوری نانو می‌توان کفپوش‌های مقاوم به سایش تولید کرد. کفپوش‌های مقاوم به سایش کاربردهای فراوانی از جمله در عرشه کشتی‌ها و سکوهای دریایی، آشپزخانه‌ها، رستوران‌ها و نواحی تزئینی کشتی، سکوهای بارگیری در نواحی ساحلی، باراندازها، انبارهای تخلیه و بارگیری و همچنین مسیرهای ویژه عبور و مرور در اسکه دارند. به گزارش ستاد فناوری نانو، شرکت «بساپلیمر» کفپوش اپوکسی مقاوم به سایش تولید کرده است که در آن از فناوری نانو برای بهبود استحکام و دوام استفاده شده است. کفپوش اپوکسی مقاوم به سایش تولیدی این شرکت می‌تواند دوامی بیش از ۲ برابر نسبت به کفپوش‌های رایج داشته باشد. درحال‌حاضر یک شرکت حفاری ایرانی متقاضی خرید این محصول است. این محصول در یازدهمین نمایشگاه فناوری نانو به نمایش گذاشته شد. فناوری‌های به‌کار گرفته شده در تولید و فرمولاسیون نانو کفپوش‌های بساپلیمر سبب شده است معضلات و کاستی‌های کفپوش‌های موجود در بازار اصلاح شده و با کیفیت بالا و کاربردهای وسیع در صنایع مختلف به بازار عرضه شود. محصولات ضدسایش، آنتی‌باکتریال، آنتی‌استاتیک، ضداسید، ساده تمیزشونده و هوشمند با پایه‌های اپوکسی، پلی‌یورتان و هیبرید نمونه‌ای از محصولات کف این شرکت هستند.
آبگریزکردن وسایل با دستگاه پلاسمادژ
امروزه ضد آب کردن یا آبگریز کردن بسیاری از محصولات کاربردی موردتوجه قرار گرفته است. در نظر بگیرید که کفش شما ضدآب باشد. یا تصور کنید تلفن همراه شما با افتادن در آب آسیب نبیند. البته برخی از محصولات در فرآیند تولید ضدآب طراحی و تولید می‌شوند. اگرچه نرخ این محصولات نسبت به محصولات مشابه گران‌تر است اما آیا می‌توان همه محصولات موجود را ضدآب کرد؟ یکی از محصولات به نمایش درآمده در یازدهمین نمایشگاه فناوری نانو سامانه پردازش پلاسمادژ بود. برای ضدآب کردن با این سامانه، ابتدا شیء موردنظر (کفش، پارچه، فرش، تلفن همراه، هندزفری و...) را در قفسه‌های داخل دستگاه قرار داده و بعد از بستن در، روشن‌کردن دستگاه، ایجاد محیط خلأ و تزریق گازهای مناسب، با تولید پلاسما در محیط، لایه‌ای نانومتری روی سطح شیء موردنظر ایجاد می‌شود که بدون تغییر در خاصیت ظاهری، مکانیکی و رنگ، آن را ضدآب می‌کند. از کاربردهای دیگر سامانه پلاسمادژ، ضدآب کردن منسوجات تکمیل شده، بردها و تجهیزات الکترونیکی، کفپوش‌ها، فرش‌ها و تجهیزات پزشکی است. همچنین امکان توسعه کاربری دستگاه در حوزه کندسوزی، آنتی‌باکتریال کردن، ایجاد خاصیت آبدوستی دائمی و... وجود دارد. به گزارش ستاد فناوری نانو این سامانه ازسوی شرکت «بسافن‌آوران نصیر» تولید شده و درحال‌حاضر از آن برای آبگریز کردن کفش استفاده می‌شود. این دستگاه ازسوی یک شرکت داخلی خریداری شده و مورداستفاده قرار گرفته است. درحال‌حاضر بیش از ۳۰۰۰ جفت کفش با استفاده از این فناوری آبگریز و به بازار عرضه شده است. شرکت صاحب فناوری در ابتدا کار یک دستگاه ۱۲۰۰ لیتری برای شرکت تولیدی آماده کرد و درحال‌حاضر سفارش ساخت دستگاه ۲۰۰۰ لیتری را نیز از آنها دریافت کرده است که در صورت موفقیت در دستگاه دوم، قرار است دستگاه سوم را با حجم ۲۰۰۰۰ لیتر برای آنها تولید کند. در فرآیند آبگریزی سطوح به‌وسیله پلاسما پیوندها روی سطح شکسته می‌شوند و عوامل فعال شیمیایی روی سطح ایجاد می‌شوند که نقش اصلی در فرآیند پیوند خوردن انواع مختلف مونومرها به روی سطح پارچه را بازی می‌کنند. فعال کردن سطوح با پلاسما در فرآیند آبگریزی سبب افزایش ماندگاری و دوام بیشتر می‌شود.
وافل‌های ساختمانی با نانوفناوری مستحکم تر می‌شوند
یکی از چالش‌های صنعت ساخت‌وساز به ویژه در وافل‌های ساختمانی، اعوجاج در کنار قطعات و کاهش مقاومت به ضربه مشاهده می‌شود. کارشناسان به دنبال افزایش مقاومت به ضربه در وافل‌های ساختمانی هستند. به گزارش ستاد فناوری نانو شرکت پلاس پلیمر، مستربچ ویژه‌ای را برای حل مشکل اعوجاج در وافل‌های ساختمانی تولید کرده است که با کمک فناوری نانو مقاومت به ضربه در وافل‌ها بهبود می‌یابد. یکی از مشکلات اصلی فرآیند تزریق پلاستیک، بحث اعوجاج محصولات پلیمری است که برای کاهش این عیب، نیازمند اعمال فشار طولانی‌مدت و بنابراین افزایش زمان و هزینه تولید خواهد شد. با استفاده از این فناوری، به علت کاهش ویسکوزیته مواد و حذف شدن فشار نگهداری، فشار کمتری برای تزریق مواد درون قالب لازم بوده و نیروی موردنیاز برای بستن قالب نیز کاهش می‌یابد. با افزودن مستربچ‌های نانویی به میزان ۳ تا ۱۵ درصد، اعوجاج به شدت کاهش یافته و مقاومت به ضربه،
۵۰ درصد بهبود می‌یابد. از مزایای این فناوری می‌توان به کاهش فشار فرآیند تزریق پلاستیک، افزایش دقت ابعادی، کاهش وزن محصول ۳ تا ۳۵ درصد، افزایش سرعت تولید تا ۲۰ درصد، کاهش میزان انقباض و اعوجاج غیریکنواخت، کاهش میزان مصرف مواد پلیمری و بهبود پارامترهای مربوط به مسطح و گرد بودن محصول در حدود ۵۰ تا ۷۵ درصد اشاره کرد.