زهرا فریدزادگان - گروه صنعت: ایران به‌دلیل موقعیت جغرافیایی و نزدیکی به آب‌های ساحلی، از بنادر متعددی در شمال و جنوب کشور برخوردار است
که هر یک به فراخور امکانات و موقعیت و عملکرد، دارای مزیت‌های متفاوتی برای توسعه استان است. این در حالی است که امروزه بنادر به دلیل توان‌های بالقوه اقتصادی و بازرگانی و... یکی از عوامل مهم توسعه منطقه محسوب می‌شوند. سرمایه‌گذاری در بنادر از چند بعد دارای اهمیت است. نخست اینکه چرخه اقتصادی کشور را به حرکت در می‌آورد و از آنجایی که بنادر در حوزه روابط بین‌الملل جایگاه ویژه‌ای دارند، سرمایه‌گذاری در این بخش و توسعه و تجهیز بنادر، انگیزه سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به حوزه حمل‌ونقل دریایی را افزایش می‌دهد. این در حالی است که سرمایه‌گذاری در بنادر نیازمند شناخت عملکرد آنها، موقعیت جغرافیایی، امکانات، محدودیت‌ها و مسائل متعدد دیگر است تا با استفاده از شناخت به‌دست آمده برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری‌های لازم برای رشد و توسعه بنادر و دستیابی به توسعه منطقه‌ای حاصل شود. درحال‌حاضر ایران ۱۴ بندر فعال و بزرگ دارد که هرکدام مناطقی ویژه برای اقتصاد به حساب می‌آیند، از این تعداد ۴ منطقه در جوار سواحل جنوبی کشور و ۲ منطقه در شمال کشور واقع شده‌اند که در مقایسه با بنادر دیگر از جایگاه مهم‌تری برخوردارند بیشتر بنادر ایران پایانه‌های مهم تجاری هستند که بخش اعظمی از واردات و صادرات کشور از طریق این بنادر انجام می‌شود. بسیاری از این بنادر نیز در کنار فعالیت تجاری محل‌های مهمی برای تولید به حساب می‌آیند. آنچه در این گزارش به آن پرداخته می‌شود، بررسی حمل‌ونقل دریایی در بنادر شمال
کشور است.
نقش کلیدی دریای خزر
خزر به‌عنوان بزرگ‌ترین دریاچه جهان با دارا بودن نزدیک به ۴۰درصد از مجموع مساحت دریاچه‌های دنیا، در شمال ایران به صورت مشترک بین ۵ کشور ساحلی ایران، جمهوری آذربایجان، روسیه، قزاقستان و ترکمنستان قرار دارد. مساحت این دریاچه با توجه به نوسانات آب و بر حسب ارتفاع آب به صورت تخمینی حدود ۳۸۵هزار کیلومتر مربع محاسبه شده است. دریاچه خزر به ۳ ناحیه خزر شمالی ۲۹درصد، خزر میانی ۳۶درصد و خزر جنوبی ۳۵درصد تقسیم می‌شود که عمیق‌ترین قسمت آن در منطقه خزر جنوبی در شمال شرقی آستارا با عمقی حدود ۱۰۲۵ متر از سطح دریا قرار دارد. اداره کل بنادر و کشتیرانی استان‌های مازندران و گلستان با مجموعه بنادر نوشهر، امیرآباد، فریدونکنار، نکا، گز و ترکمن در شمال کشور از موقعیت مهم و استراتژیکی برخوردارند.
بی‌شک برداشته شدن بخشی از تحریم‌ها علاوه بر تاثیرات مثبت در بنادر جنوبی کشور و ورود کشتی‌های خارجی و تمایل سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به سرمایه‌گذاری در این بنادر، در شمال کشور نیز تحولات چشمگیری در حوزه حمل‌ونقل دریایی و مجموعه بنادر شمال کشور گذاشته است.
بهبود وضعیت بنادر
سیدعلی نعیمی، مدیرکل بنادر و دریا نوردی استان گیلان در گفت‌وگو با صمت با اظهار خرسندی از وضعیت کنونی بنادر شمال کشور به‌ویژه بندر انزلی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته می‌گوید: بندر انزلی با توجه به زیرساخت‌های توسعه‌ای که در یک‌سال اخیر انجام داده، همچنین لایروبی‌ها جهت تعمیق عمق آبخور کشتی و ساخت اسکله‌های جدید خوشبختانه در ۶ماه اول امسال در مقایسه با ۶ماه مشابه سال گذشته با رشد ۲۶درصدی در بخش حمل‌ونقل کالا مواجه بوده است. به گفته وی، این رشد نشان‌دهنده آن است که بندرانزلی در حمل‌ونقل کالا و سرویس‌دهی و رعایت نرم تخلیه و بارگیری موفق بوده و امید است با توجه به تحولات اخیر و برداشته شدن تحریم‌ها، این بخش نسبت به رشد حمل‌ونقل کالا، توسعه زیرساخت‌ها و موارد دیگر در غرب و شمال غربی کشور موفق‌تر عمل کند.
امید به افزایش صادرات
نعیمی افزایش واردات را یکی از پارامترهای مهم این بندر می‌داند و می‌گوید: ، با توجه به شرایطی که در یک‌سال گذشته در کشور رخ داده است، امیدواریم با توجه به بازاریابی و تنوع کالایی که در این بندر در حال شروع است، در سال آینده در صادرات هم مانند واردات موفق باشیم. وی در مورد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری خارجی در بنادر شمال کشور می‌گوید: در همه بنادر شمالی به‌ویژه اراضی بندر انزلی با توجه تسهیلات در نظر گرفته شده برای مناطق آزاد، سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در بخش‌ها و زیرساخت‌های تجاری و حمل‌ونقل، ایجاد امکانات اولیه، ساخت و تجهیز بنادر، ساخت انبارهای تخصصی صادرات و واردات، تخلیه و بارگیری و موارد دیگر ورود پیدا کرده‌اند. به گفته وی؛ بندر امیرآباد تنها بندر شمالی کشور است که سرمایه‌گذاران خارجی در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند و بندر انزلی با سرمایه‌گذاری داخلی در حال تجهیز زیرساخت‌های مورد نیاز است.
آمادگی برای سرمایه‌گذاران خارجی
چندی پیش فرهاد کوهساری، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان گیلان از سرمایه‌گذاری یک سرمایه‌گذار ایتالیایی در این بندر خبر داده و گفته بود که به تازگی با یک سرمایه‌گذار ایتالیایی وارد مذاکره شده‌ایم تا حدود ۸۰میلیون دلار جهت ساخت مرکز ساخت و تعمیرات کشتی سرمایه‌گذاری کند. کوهساری از سرمایه‌گذاری ۱۵۵میلیارد تومانی پروژه توسعه‌ای در بندرانزلی و رشد ورود کشتی‌ها و تخلیه و بارگیری کالا نسبت به مدت مشابه سال قبل در بندرانزلی خبر داده و گفته است: این سرمایه‌گذاری شامل ساخت و تکمیل موج‌شکن‌های انزلی، اسکله کالای عمومی، آماده‌سازی سیلوی غلات و انبارهای در دست ساخت است.