زهرافریدزادگان - گروه صنعت: کافی است مسافت ۶۷۰ کیلومتری مرکز استان سیستان و بلوچستان را به سمت جنوب طی کنیم تا پس از گذر از شهرهای دیدنی این استان و لذت بردن از طبیعت این مناطق، به یکی از زیباترین بنادر ایران، یعنی بندر چابهار برسیم.
جدای از زیبایی و منحصربه‌فرد بودن این بندر، چابهار به‌عنوان یکی از بنادر مهم در جنوب ایران و در بخش شمالی دریای عمان به علت موقعیت استراتژیک و دستیابی به آب‌های آزاد بین‌المللی جایگاه ویژه‌ای در مبادلات ایران با سایر کشورهای منطقه دارد. ویرانه قلعه پرتغالی‌ها در روستای تیس در ۵ کیلومتری چابهار، گواه رونق دریانوردی و اهمیت استراتژیک این خطه از بلوچستان در روزگارانی است که دول استعمارگر و تجارت‌پیشه اروپا بازارهای چین، هندوستان و به طور کلی شرق را جایگاه مناسب عرضه کالا و مصنوعات خود می‌دانستند.
براساس پیش‌بینی محققان سازمان ملل در زمینه حمل‌ونقل بین‌المللی، حدود نیمی از حمل‌ونقل جهان میان خاوردور با سایر نقاط دنیا انجام می‌شود. از مجموع ۳ کریدور حمل‌ونقل جهانی که کارشناسان سازمان ملل برای این امر پیش‌بینی کرده‌اند، ۲ کریدور از ایران می‌گذرد که چابهار نقطه عبور جنوبی‌ترین کریدور شرقی–غربی جهان است. این کریدور از «دروازه ابریشم» درچین آغاز می‌شود و قلب اقتصاد این کشور یعنی استان کانتون را تغذیه کرده و به سرزمین آسیای جنوب شرقی می‌پیوندد و پس از طی این مسیر وارد هندوستان شده و با پوشش مهم‌ترین شهرهای این ناحیه مانند کلکته، ناکپور، جایپور، حصیرآباد، کراچی و بن قاسم به چابهار می‌رسد.
سرمایه‌گذاری هندی‌ها در بندر
هفته گذشته خبرگزاری‌ها خبر از پیشنهاد هندی‌ها برای سرمایه‌گذاری در بندر چابهار را منتشر و به نقل از روزنامه هندوستان تایمز اعلام کردند که این کشور برای توسعه ظرفیت بندری چابهار ۱۰۰ میلیون دلار در این بندر سرمایه‌گذاری می‌کند و ایران نیز در زمینه افزایش ظرفیت بندری چابهار به دولت هند تضمین داده است.
این موضوع در سال‌های اخیر نیز چندین بار مطرح شده اما در عمل هیچ اتفاقی صورت نگرفته بود. بهرام محمدپور، کارشناس حوزه دریا اداره کل بنادر و دریانوری استان سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با صمت با تایید این موضوع می‌گوید: هندی‌ها در صورتی تمایل به سرمایه‌گذاری در بندر چابهار را دارند که زیرساخت‌های مورد نیاز آنها فراهم باشد، این در حالی است که هدف از سرمایه‌گذاری در یک منطقه نبود زیرساخت و بهره‌برداری از امکانات موجود است و در صورتی که زیرساخت‌های لازم فراهم باشد، ایران نیازی به سرمایه‌گذاری هندی‌ها در این منطقه ندارد.
به گفته وی، تاکنون و در شرایط بحرانی سال‌های گذشته که ایران درگیر تحریم‌های اعمال شده بود، توانستیم مقاومت کنیم و روی پای خود بایستیم بنابراین اکنون که تحریم‌ها در حال برداشته شدن است، بی‌شک می‌توانیم در این بخش از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نیز استفاده کنیم.
توسعه ترانزیتی محور شرق
ایران از شمال و جنوب مرز آبی گسترده‌ای دارد، مزیتی که بسیاری از کشورهای محصور در خشکی، در آرزوی برخورداری و بهره‌برداری از آن هستند. از سوی دیگر و با توجه به اینکه صنعت دریانوردی دومین صنعت سودآور و ارزآور کشور پس از صنعت نفت شناخته شده است، بنابراین لزوم توجه هرچه بیشتر به این امکانات و استفاده و بهره‌وری از آن، باید بیش از پیش مورد توجه دولتمردان قرار گیرد.
به همین دلیل قرار است برای افزایش ظرفیت ترانزیتی این بندر به ۲۰میلیون تن تا سال ۲۰۲۰، در ۵ فاز طرح توسعه بندر چابهار به مرحله اجرا درآید.
محمدپور با بیان اینکه ظرفیت کنونی بندر چابهار ۲/۵ میلیون تن در سال است که امید است با توسعه این بندر به ۶میلیون تن در سال برسد، می‌گوید: اساس این توسعه در راستای توسعه ترانزیتی محور شرق یا همان توسعه دریایی است.
وی مهم‌ترین مزایای توسعه این بندر را برای کشورهای همسایه کاهش بعد مسافت به میزان ۶۰۰کیلومتر در مقایسه با بندرعباس عنوان می‌کند و می‌افزاید: افزایش ترانزیت از طریق ایران نشان‌دهنده امن بودن مسیرهای دریایی برای کشورهای همسایه است.
اشتغالزایی با توسعه بندر
تجربه نشان داده است که سرمایه‌گذاری در صنایع دریایی، راه را برای ورود صنایع دیگر به بنادر باز می‌کند. موضوعی که سیاوش رضوانی، مدیر کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان بر آن صحه می‌گذارد و می‌گوید: بی‌شک با توسعه بندر چابهار صنایع بالادستی همچون پتروشیمی یا فولاد، نیز تمایل به سرمایه‌گذاری در این بندر خواهند داشت. به گفته وی، براساس آمارهای دریافتی ورود صنایع مختلف و سرمایه‌گذاری در بندر چابهار باعث اشتغالزایی بیش از ۲۵ هزار نفر خواهد شد. این موضوع نشان‌دهنده لزوم فراهم کردن زمینه‌های سرمایه‌گذاری برای بخش خصوصی و به‌تبع آن توسعه این بندر استراتژیک است.
رضوانی در ادامه با بیان اینکه درحال‌حاضر ۵ اسکله به طول ۲۶۵ و آبخور منفی ۱۲ در بندر شهید بهشتی و ۵ اسکله به طول ۲۳۵ متر و آبخور منفی ۱۲ در بندر شهید کلانتری وجود دارد، می‌افزاید: فاز اول بندر چابهار نیز با بودجه ۴۰۰میلیارد تومانی تا خرداد سال آینده تکمیل و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
وی دسترسی به آبراهه‌های بین‌المللی اقیانوس هند و دوری از نقاط بحرانی و برخورداری از امن‌ترین پایانه‌های دریایی و زمینی موجود در استان‌های کشور، همچنین همجوار بودن با کشورهای پاکستان و افغانستان و بازارهای مصرف این کشورها با توجه به جمعیت نسبتا زیاد این کشورها را از اصلی‌ترین مزیت‌های این بندر عنوان می‌کند و می‌گوید: با توجه به شرایط خاص استراتژیک چابهار این بندر بهترین و تنها گزینه توسعه استان‌های شرق کشور به‌ویژه استان سیستان و بلوچستان است که با اجرای فاز یک طرح توسعه بندر شهید بهشتی با اعتباری افزون بر ۳۵۰میلیون دلار به ظرفیت اسمی تخلیه و بارگیری حدود ۶میلیون تن در سال می‌توان آینده‌ای بسیار روشن را برای این بندر ترسیم کرد.