تنها راه تحقق جهش تولید، تولید محصولات باکیفیت است زیرا با تولید کیفیتمحور شاهد جهش در تولید، توسعه بازار و رونق فروش کالاهای داخلی خواهیم بود و اقتصاد کشور با تولیدات اقتصادمحور داخلی، مقاوم میشود.
البته باید به این مهم توجه داشت که کیفیتمداری مقدمه مشتریمداری است و کالاهای مرغوب در ابتدا به سمت تصاحب بازارهای داخلی حرکت و سپس در جهت کاهش سهم بازار محصولات مشابه وارداتی تلاش میکند. جهش در تولید همواره باید منجر به «جهش در فروش» شود تا شاهد آثار مثبتی در بخش تولید و اقتصاد کشور باشیم؛ به این معنی که با ارائه تولیدات باکیفیت به بازار و ایجاد آسودگی خاطر برای مصرفکننده، ضمن ایجاد وفاداری در مشتریان، سهم بازار و فروش محصولات داخلی تضمین شود و در این مسیر توسعه صادرات و توسعه بازار خارجی نیز مدنظر قرار گیرد.
باتوجه به این نکته که «برندسازی در جهان سبب تمایز تولیدات یک کشور یا سازمان با کالاهای مشابه آن در بازار میشود» ضرورت دارد با تحقیق و پژوهش برای ایجاد یا توسعه برند داخلی (بهویژه در صنایع پیشرفته کشور) اقدام شود. متاسفانه برخی تولیدکنندگان با علم به اینکه برندسازی از اصول موفقیت در بازاریابی و فروش و موجب رقابت در بازار فروش کالا است، بهجای خلاقیت در طراحی و تولید محصولات جدید و باکیفیت، برای فروش تولیداتشان به صورت غیرقانونی از طرحها، برندها و نام و نشان شرکتهای خارجی الگوبرداری و در واقع سوء استفاده میکنند که این روش نوعی تلاش در جهت تبلیغ محصول مشابه خارجی و در حقیقت موجب آسیب زدن به تولید داخلی است.
در راستای حمایت از تولید داخلی باید با برندسازی داخلی که از مهمترین مبانی و فرمولهای اقتصادی در کشور است، مردم را به مصرف کالاهای ساخت داخل ترغیب کرد. برندسازی یکی از مسائلی است که میتواند موجب توسعه بازار و معرفی هرچه بیشتر توانمندیهای صنعتگران داخلی به جامعه شود، چراکه رشد تولید، توزیع و مصرف کالاهای جعلی با نشان (برند)های معتبر و لوکس در کشور تهدیدی برای تولید داخلی بهشمار میرود.
حقوق مصرفکنندگان از دیرباز همواره مورد توجه قرار داشته و بهطور حتم این توجه مبتنی بر اصول اخلاقی بوده است. در حقیقت حاکمان جوامع خود را موظف کردهاند که بهعنوان یک اصل اخلاقی، از حقوق مصرفکنندگان دفاع کرده و بهعنوان یک فضیلت اخلاقی برای برقراری عدالت در جامعه تلاش کنند و حامی اصول اخلاقی و عدالت اجتماعی باشند؛ بنابراین دولت بهدنبال گسترش فضای رقابتی بین بنگاهها در جهت حمایت از حقوق مصرفکننده است.
توجه به کیفیت تولیدات با برند ملی و ارائه توانمندی واقعی تولیدکنندگان، اهمیت حمایت مالی دولت را نمایان میکند. حمایت از تولیدات داخلی از جمله موضوعاتی است که در سالهای اخیر در محافل اقتصادی مورد بحث و گفتوگو قرار گرفته است. بدیهی است همزمان با حمایت از تولید ملی باید از حقوق مصرفکننده نیز حمایت شود و این حق طبیعی مصرفکننده ایرانی است که از کالای بادوام، باکیفیت و دارای نام و نشان معتبر استفاده کند و خرید هر محصولی اعم از داخلی یا خارجی برای خریدار رفاه و امنیت خاطر بیاورد؛ بنابراین برندسازی، رقابتپذیری و استفاده از فرصتها برای ورود به عرصههای رقابت بینالمللی بهترین شیوهای است که میتوان مردم را به مصرف کالای باکیفیت با برند ایرانی ترغیب کرد.
ماندگاری بنگاههای اقتصادی در بازار رقابتی به انتخاب مصرفکننده بستگی دارد، زیرا مشتری به مطالعه و ارزشگذاری مواردی همچون قیمت، مرغوبیت و کیفیت میپردازد و درنهایت کالا یا خدمات را انتخاب میکند. همانگونه که مصرفکننده در پی نرخ مناسب و کیفیت مطلوب است، این تفکر باید در فرهنگ تولید نیز نهادینه شود تا تولید رقابتی و اقتصاد سالم در بازار ایجاد شود؛ بنابراین در یک بازار رقابتی سالم، تولیدکننده و مصرفکننده در پی جلب رضایت یکدیگرند و فرهنگسازی مناسب در زمینه شناساندن حقوق حقه مصرفکنندگان به عامه مردم، بخشی غیرقابل انکار در روند دستیابی به امنیت خاطر مصرفکننده است.
بیتردید بنگاههای اقتصادی و صاحبان صنایع برای تحقق برندسازی داخلی و جهش در فروش باید در جهت استیفای حقوق مصرفکننده بیشتر تلاش کنند. هرچند برخورداری از سرمایه مالی، دانش، تجهیزات و دسترسی به مواد اولیه از مزیتهای تولید بهشمار میرود اما داشتن مشتری وفادار همراه با مزیتهای فوق مهمترین ابزار و بزرگترین سرمایه است که رکن اصلی بقا و توسعه بنگاههای اقتصادی بهشمار میرود. در واقع موفقیت بنگاه اقتصادی در گرو رعایت حقوق مصرفکننده و حفظ مشتری است.
جهش تولید برای تحقق جهش فروش نیازمند برندسازی داخلی است تا در رقابت با محصولات خارجی امکان موفقیت در بازارهای داخلی و صادراتی فراهم شود؛ به بیان دیگر از آنجایی که یکی از مهمترین الزامات «جهش تولید» رقابتپذیر بودن محصولات با برند داخلی است و اگر بخواهیم جهش تولید به جهش در فروش منتج شود و محصولات تولید شده داخلی علاوه بر بازارهای داخلی در بازار خارجی نیز سهمی از بازار داشته باشند، باید برای محصولات استاندارد ایرانی برندسازی کرد. البته تاکید بر برندسازی داخلی به این دلیل است که کالای برند در بازار داخلی و صادراتی، رقابتپذیری بالاتری دارد و میتواند از رقبا پیش افتد، اما باتوجه به تنوع برند در بازار، اگر محصولی با برند جدید برای نخستین بار در بازار عرضه میشود، باید از نظر نرخ وکیفیت توان رقابت با محصولات مشابه و دستیابی به بازارهای مختلف داخلی و خارجی را داشته باشد و چنانچه سابقه حضور در بازار را داشته، با تقویت برند سهم بازار خود را حفظ کرده یا توسعه دهد، زیرا در بازارهای خارجی، رقابت سختتری را با محصولات مشابه خارجی خواهد داشت.
بنگاههای تولیدی و اقتصادی که با هدف تولید کالا و خدمات ایجاد شده باشند، برای پایداری و توسعه بازارهای داخلی و خارجی ملزم به تولید کالایی با کیفیت رقابتی برای جلب رضایت مشتریان خود هستند زیرا مشتریمداری در بازار علاوه بر تقویت تولید پایدار و رقابت برای بقا، موجب ارتقای برند، رونق و جهش تولید، جهش فروش و سودآوری بیشتر میشود. امید است در آیندهای نهچندان دور با ارتقای مستمر کیفیت محصولات و خدمات ایرانی و راهیابی برندهای معتبر و خوشنام کشورمان به بازارهای جهانی، زمینه مناسبی برای معرفی برندهای برتر ایرانی در سطح بینالمللی فراهم شود.
شهرام شیرکوند - پژوهشگر و مشاور صنعت