مالیات عایدی سرمایه حاصل از تملک مسکن، بر رشد نرخ مسکن در هنگام فروش آن وضع می‌شود و از این طریق فرد باید بخشی از عایدی سرمایه حاصل از فروش مسکن را به‌عنوان مالیات بپردازد. یکی از پیامدهای مثبت و مهم وجود مالیات بر عایدی مسکن می‌تواند کاهش سوداگری در بازار ملک باشد. برخی معتقدند به‌دلیل وجود مالیات، افراد دیگر تمایلی برای ورود به بازار مسکن و معاملات پی‌درپی ملک نخواهند داشت، اما برخی دیگر عقیده دارند می‌توان راهکارهای مناسب‌تری برای کنترل و نظارت بازار به‌کار گرفت. صمت در این گزارش، به ابعاد پیامدهای اجرای طرح مالیات بر عایدی مسکن پرداخته است.

مالیات بر عایدی مسکن چیست؟

براساس مفاهیم اقتصادی و اهداف عنوان‌شده توسط دولت، مالیات بر عایدی سرمایه یکی از پایه‌های مالیاتی است که اگرچه می‌تواند به افزایش منابع عمومی بینجامد، اما بیشتر کارکرد تنظیم‌گری داشته و می‌تواند با تضعیف فعالیت‌های غیرمولد و کاهش انگیزه‌های سوداگرانه نقش موثری در تنظیم بازارهای مختلف از جمله مسکن، خودرو، طلا و ارز ایفا کند. در همین راستا دولت طرح قانون مالیات بر عایدی سرمایه را با هدف حمایت از تولید و سرمایه‌گذاری مولد، کاهش نوسانات بازارهای دارایی از جمله خودرو، مسکن، طلا و ارز همچنین جلوگیری از افزایش نرخ ناگهانی این بازارها پیشنهاد داد. همان‌طور که عنوان شد، جز مهم‌ترین موارد مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر عایدی مسکن است که در تمامی کشورهای جهان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین منابع مالیات عایدی سرمایه است. دلالان و بنگاه‌داران مسکن در زمره مهم‌ترین پرداخت‌کننده‌های مالیات بر عایدی مسکن هستند. در کشورهای مختلف این قانون به روش‌های متفاوتی اجرا می‌شود.

به‌طورمعمول هر فرد برای یک ملک یا مسکن نیازی به پرداخت مالیات بر عایدی مسکن ندارد و در برخی کشورها نیز مسکنی که در آن فردی ساکن است نیز شامل قانون پرداخت مالیات بر عایدی مسکن نمی‌شود. از طرفی در برخی موارد حدفاصل بین خریدوفروش مسکن و همچنین تعداد مسکن می‌تواند از مواردی باشد که موردتوجه قرار می‌گیرد.

 از اصلی‌ترین دلایل وضع قانون مالیات بر عایدی مسکن جلوگیری از احتکار و سودجویی برخی سوداگران در بخش مسکن و کنترل کردن تورم در این حوزه یاد می‌شود.