موضوع مسکن در مجموعه وظایف و ماموریت‌های وزارت راه و شهرسازی از اهمیت بسیاری برخوردار است. تاکید بر این مقوله در اسناد بالادست و همچنین در برنامه‌های توسعه و به‌ویژه در برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و لزوم تمرکز و هدفمند کردن برنامه‌های مرتبط با موضوع مسکن، در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی باتوجه به تاکید و تصریح موضوع در اساسنامه مرکز، اهمیت پرداختن همه‌جانبه به موضوع مسکن را در برنامه‌های این مرکز روشن می‌کند.

باتوجه به وظایف گسترده مرکز در حوزه مسکن، تدوین برنامه‌های این گروه در هماهنگی همه حوزه‌های مطالعاتی مرتبط تعریف می‌شود. مهم‌ترین برنامه‌ها در راستای اهداف برنامه‌ریزی و تامین مسکن در چارچوب چشم‌انداز پیش‌بینی‌شده در طرح جامع مسکن در حوزه‌های مدل‌سازی، پیش‌بینی و پایش برنامه‌های تفکیکی تامین مسکن در راستای اصل عدالت فضایی، ارزیابی و پایش همسویی برنامه‌ها با طرح جامع مسکن، طرح‌های جامع و سیاست‌های اسکان جمعیت در طرح‌های آمایش، تدوین ضوابط و دستورالعمل‌های مرتبط با مسکن، مستندسازی و ارزیابی اقدامات انجام‌شده و بهره‌گیری از نتایج آن، توسعه بانک‌های اطلاعاتی ساختمان و مسکن و پروژه‌های الگو قابل‌تعریف است.

 در راستای راهکارهای مختلف مشتمل بر افزایش قدرت خرید متقاضیان مسکن، تامین مسکن استیجاری، کنترل بازار اجاره‌بها، برنامه بازآفرینی در بافت‌های فرسوده و بهسازی ساختمان‌های موجود، ابعاد و بخش‌های مختلف، می‌توانند برنامه جامع و یکپارچه‌ای را شکل دهند که لازم است در هماهنگی با یکدیگر در راستای اصل عدالت فضایی شکل گیرند. پایش تناسب پیشرفت، هماهنگی میان سیاست‌های مختلف تامین زمین و مسکن و رصد کردن اثرات این برنامه‌ها بر یکدیگر و ارائه تحلیل‌ها و پیشنهادهای مرتبط برای همسو کردن و هم‌افزایی میان این برنامه‌ها می‌تواند در حوزه تحقیقاتی مرتبط در مسکن انجام شود. برای این منظور، ارائه برنامه پایش و سازکار اجرایی کردن آن از اهمیت بسیاری برخوردار است.

ایجاد سامانه‌ای برای رصد کردن رابطه و همسویی اثرات اجرای سیاست‌ها با افق‌های پیش‌بینی‌شده در طرح جامع مسکن، سیاست‌های توزیع جمعیت در کشور و اسکان و همچنین، الگوهای تراکمی و سقف‌های جمعیتی و استقرار مناسب در کاربری‌های تعریف‌شده طرح جامع و ارائه پیشنهادها و برنامه‌های متناسب با آن از اهمیت بسیار برخوردار است و سازکار تحقق‌بخشی به آن در دستور کار این برنامه قرار می‌گیرد.

طرح‌های پژوهشی که در تدوین ضوابط و دستورالعمل‌های اجرایی کاربرد خواهند داشت، راهبردهای طراحی و فن ساخت به‌منظور کاهش هزینه ساخت مسکن، تبیین الگوی ساخت مسکن در بافت‌های فرسوده شهری، تدوین دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های طراحی مسکن شهری، ساختمان‌های بلند و مسکن روستایی را پوشش می‌دهد.

مستندسازی طرح‌ها و برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی در حوزه مسکن، بررسی تطبیقی برنامه با شرایط و وضع موجود کشور و ارائه پیشنهادهای اصلاحی برنامه، ارزیابی کیفی فرآیند اجرای طرح‌ها و ارائه گزارش مستمر اجرای برنامه‌های مرکز در حوزه مسکن است.

برنامه‌ریزی موثر در حوزه مسکن برای تامین مسکن گروه هدف و  اتلاف نکردنسرمایه، نیازمند داشتن داده‌های تجمیعی و طبقه‌بندی‌شده مسکن برای برنامه‌ریزی است. مرکز تحقیقات در یک برنامه تحقیقاتی اقدام به شناسایی شاخص‌ها و زیرشاخص‌های برنامه‌ریزی مسکن کرده و این امکان وجود دارد که مدل تعریف‌شده که از مطالعه شاخص‌های برنامه‌ریزی بیش از ۵۰ کشور و نهاد بین‌المللی و بازخورد تجارب داخلی استخراج شده است، در قالب یک پلتفرم تعریف‌شده، اطلاعات را به تفکیک استان‌ها برای برنامه‌ریزی تامین مسکن به‌عنوان بانک اطلاعات مسکن فراهم آورد و در اختیار مجریان برنامه قرار دهد. توسعه بانک اطلاعات مسکن ابزاری برای برنامه‌ریزی و تصمیم‌سازی تدقیق به تفکیک گروه‌های درآمدی و ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی گروه‌ها در هر شهر و با استفاده از ظرفیت‌های نهادهای استانی و ستادی وزارت راه و شهرسازی است و به هماهنگ کردن عرضه و تقاضا خواهد انجامید.

مرکز تحقیقات در قالب پروژه‌های الگو موضوعات مرتبط با مسکن از جمله انتخاب فناوری مناسب و شیوه‌های انتقال فناوری، ضوابط کمی و کیفی ساخت مسکن، تحلیل اقتصادی و بازاریابی مسکن و موارد دیگر را در دستور کار قرار داده است.