صنعت بیمه نقشی ویژه و اثرگذار در کاهش فشارهای اقتصادی بازی و ازاین‌رو جذب سرمایه را تسهیل می‌کند. این صنعت حتی در مواردی می‌تواند فرصتی برای توسعه اقتصادی ایجاد کند. اهمیت و جایگاه صنعت بیمه به‌قدری قابل‌توجه است که به‌عنوان یک مؤلفه اقتصادی، نقش مهمی در اقتصاد کشورها بر عهده دارد، تاجایی که هرچه سهم صنعت بیمه در تولید ناخالص بیشتر باشد، آن کشور پیشرفته‌تر است. باوجود دلایلی که برای توسعه صنعت بیمه یاد می‌شود اما این صنعت در کشور ما هنوز رشد کافی ندارد. علاوه بر این انتقادات بسیاری به عملکرد صنعت بیمه کشور وارد است. این صنعت همپای شرکت‌های بیمه خارجی رشد نداشته است، بنابراین بازنگری در شرایط صنعت بیمه کشور ضروری به نظر می‌رسد.

ضرورت تسهیل بروکراسی بیمه‌ای

آنوش رحام، فعال صنعت فولاد در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: بخش کارفرمایی ایران در طول سال‌های گذشته با ۲ مقوله تأمین اجتماعی و مالیات درگیر بوده است.

وی افزود: فرآیند جذب بیمه‌شدگان در صندوق‌های بازنشستگی در دنیا آسان است؛ قوانین و مقررات دست‌وپاگیری بر این روند حاکم نیست و با حداقل مقررات و قوانین تلاش می‌کنند از جامعه کارگری حمایت کنند. اما این چتر حمایتی نباید به‌گونه‌ای باشد که جدایی میان کارفرما و نیروی کار ایجاد کند. متاسفانه در کشور و در موارد متعددی شاهد برخوردهای سلبی در قبال کارفرمایان هستیم. همین موضوع موجب شده مقوله تأمین اجتماعی به‌عنوان یک معضل برای همه کارفرمایان مطرح باشد. این در حالی است که انتظار می‌رود روابط یادشده همراه با تعامل باشد و درعین‌حال حفظ موقعیت‌های شغلی در شرایط دشوار اقتصادی کنونی و باوجود فشارهای تحریمی و تورمی در اولویت باشد.

این فعال صنعت فولاد افزود: اصولاً در سیستم تأمین اجتماعی انتظار می‌رود به‌ازای هر یک‌نفری که بازنشست می‌شود، ۶ نفر حق بیمه پرداخت کنند. اما ما در سال‌های گذشته شاهد کاهش بیمه‌پردازان بوده‌ایم. علت کاهش بیمه‌پردازی نیروی کار در ایران بروکراسی حاکم بر نظام تأمین اجتماعی است.

اگر این بروکراسی وجود نداشت؛ امکان بیمه‌پردازی پلکانی وجود داشت مشوق‌هایی برای بدنه کارفرمایی تعریف می‌شد؛ تعداد بیمه‌پردازان کشور افت نمی‌کرد. علاوه بر تمام موارد یادشده نیروهای خوداشتغال امکان پرداخت بیمه ندارند یا افرادی که چند سال کارکرده‌اند و بیمه آنها رد نشده اما نمی‌توانند حق بیمه خود را بپردازند. دلیل و استدلالی برای این موانع وجود ندارد و تنها به ضعیف شدن سیستم بیمه‌ای کشور منجر می‌شود.

وی افزود: علاوه بر تمام موارد یادشده از سازمان تأمین اجتماعی انتظار می‌رود به‌عنوان بازوی تأمین اشتغال در جامعه باشد. از مجموع موارد یادشده این‌طور برداشت می‌شود که تغییر در نظام تأمین اجتماعی کشور ضروری است. مالکان سازمان تأمین اجتماعی مردم هستند. این سازمان از پرداخت‌های مالی نیروی کار و کارفرما شکل‌گرفته است اما گویی همین صاحبان در اولویت سازمان نیستند.

رحام در ادامه خاطرنشان کرد: ۲۲ مؤلفه برای سنجش محیط کسب‌وکار ارزیابی می‌شود. پنجمین عامل در اخلال نظام کاری ایران، تأمین اجتماعی است. تأمین اجتماعی به‌ازای بیمه کارگران باید هزینه‌ای را ماهانه پرداخت کند.  این پرداختی‌ها درنهایت آینده معاش یک فرد را تأمین نمی‌کند. بنابراین تغییر در فرمول محاسباتی سهم بیمه ضروری است.

در ادامه جایگاه سازمان تأمین اجتماعی و بیمه‌های تأمین اجتماعی در بخش سهولت کسب‌وکار باید جایگاهی قابل‌قبول باشد. بدین ترتیب باید در مسیر تسهیل پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی در کشور گام برداشت. شرایط برای جذب حداکثری نیروی کار فراهم، حق بیمه افزایش یابد و بروکراسی‌های زائد حذف شود.

لزوم بازنگری در استراتژی‌های صنعت بیمه

سعید برزگر، کارشناس اقتصاد در گفت‌وگو با صمت و در ارزیابی اهمیت و جایگاه صنعت بیمه، اظهار کرد: از بیمه به‌عنوان یکی از ارکان توسعه اقتصادی نام‌برده می‌شود. این صنعت حکم پشتیبان برای صنایع دارد و ریسک‌های گوناگون حاکم بر اقتصاد، تولید و... را به حداقل کاهش می‌دهد.

صنعت بیمه با ایجاد اطمینان خاطر و آرامش نزد کارآفرینان و صاحبان کسب‌وکار در حوزه‌های گوناگون، نقشی بسزا در افزایش تولید و ارتقای سودآوردی دارد.

در همین حال، شرکت‌های بیمه‌ای از سرمایه سپرده‌شده به آنها به‌عنوان منبع مالی سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم استفاده می‌کنند. درنتیجه از عملکرد این صنعت و توسعه آن می‌توان به‌عنوان محرکی برای بهبود شرایط تولید کشور بهره برد.

وی در ادامه گفت: با توجه به امتیازاتی که در بهره‌مندی از صنعت بیمه و اتکا بر توان آن یاد شد و همچنین با توجه به تجارب جهانی، می‌توان ادعا کرد کشورهایی که به اهمیت خدمات واقعی بیمه و نقش جدی و حیاتی آن در رشد و توسعه اقتصادی پی برده‌اند، توانسته‌اند فرصت‌های بسیار ارزنده‌ای در اختیار شهروندان، بازرگانان و صاحبان صنایع خویش قرار دهند و بدین ترتیب است که مسیر توسعه اقتصادی و صنعتی آنها هموار می‌شود.

برزگر در ادامه افزود: در طول سال‌های گذشته صنعت بیمه در ایران نیز در مسیر رشد قدم گذاشته، بااین‌وجود همچنان انتقادهای بسیاری نسبت به عملکرد این صنعت در کشور وارد است، تا جایی‌که باید اقرار کرد این صنعت نتوانسته آن‌طور که انتظار می‌رود درروند توسعه اقتصادی کشور اثرگذار باشد. در همین حال، بیمه به شکلی بسیار محدود و خاص ارائه می‌شود. این صنعت در حال حاضر فاصله بسیاری با استانداردهای جهانی دارد و بازنگری در شرایط آن ضروری به نظر می‌رسد.

وی گفت: تمام کمبودهای یادشده در حالی هستند که بهره‌مندی از این صنعت و ظرفیت‌های آن، زمینه افزایش ثبات مالی را فراهم می‌کند و منجر به کاهش خسارت‌ها می‌شود که به‌منزله ارتقای سطح پس‌انداز است و روند جذب سرمایه را تسهیل می‌کند. بهره‌مندی از امتیازات این صنعت به‌ویژه در صنایع پرخطر همچون صنایع معدنی اهمیت بیشتری دارد. در حالت عادی، صاحبان کسب‌وکار موظف هستند نیروی انسانی مشغول به کار در مجموعه را بیمه کنند اما در موارد متعددی شاهدیم که این پوشش‌های بیمه‌ای کار آیی لازم را ندارند؛ بنابراین تجدیدنظر در قوانین حاکم بر این حوزه ضروری به نظر می‌رسد. پوشش‌های بیمه اجباری باید افزایش یابند و آسیب‌های بیشتری را پوشش دهند.

در همین حال باید نظارت روی عملکرد شرکت‌های بیمه افزایش یابد. این‌گونه اقدامات نظارتی، منجر به بهبود عملکرد این مجموعه‌ها خواهد شد و رضایت صاحبان کسب‌وکارها را به دنبال دارد.

سخن پایانی

از کاهش ریسک به‌عنوان وظیفه اصلی بیمه‌ها یاد می‌شود و در همین حال آن را یکی از ارکان توسعه اقتصادی کشورها می‌دانند. این صنعت با امن کردن فضای کسب‌وکار و پوشش دادن خطرات تولید یا سرمایه‌گذاری، به ارتقای سطح عملکردی صنایع در حوزه‌های گوناگون منجر می‌شود. هرچه ریسک اجرای یک فعالیت اقتصادی بالاتر باشد، جذب سرمایه به آن کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی می‌توان با تقویت پوشش‌های بیمه‌ای این خلأ را برطرف کرد.