این مدرسه به مدت 100 ساعت و به همت حلقه مطالعات صنعت خودرو دانشگاه امام صادق علیه‌السلام برگزار شد. محورهای این مدرسه شامل سه سطح آشنایی با موضوع سیاست‌گذاری راهبردی نوآوری و مدیریت تکنولوژی، بررسی مسائل توسعه فناوری در صنعت خودرو و بررسی برخی تجارب در انتقال فناوری در صنعت خودرو ایران بود که با حضور بیش از 14 تن از اساتید این حوزه برگزار شد. با گزارش صمت از این مراسم همراه باشید.

حلقه مطالعات صنعت خودرو دانشگاه امام صادق  با هدف ارتقای سطح شناخت و دانش پژوهشگران و فهم بهتر فضای مدیریتی صنعت خودرو در ایران، مدرسه سیاست‌گذاری علم و فناوری شهید فخری‌زاده را از آبان سال گذشته کلید زد. در آیین افتتاحیه مدرسه سیاست‌گذاری علم و فناوری شهید فخری‌زاده و شروع سطح یک، منوچهر منطقی، غلامرضا گودرزی و محمد نوروزی درباره اهمیت و جایگاه سیاست‌گذاری علم و فناوری و اهمیت بررسی آن در سطح دانشگاهی به ایراد سخن پرداختند.

 بنا به ضرورت دانشی، سطح اول دوره به صورت عمومی و با پایه قرار دادن کتاب مدیریت استراتژیک نوآوری تکنولوژیک برگزار شد. در این سطح که با تدریس سیامک طهماسبی برگزار شد، در ۱۴ جلسه، کتاب مدیریت استراتژیک نوآوری تکنولوژیک ملیسا شیلینگ تدریس شد.

به گزارش صمت، در پایان این آیین به‌عنوان اختتامیه سطح اول و افتتاحیه سطح دوم مدرسه سیاست‌گذاری علم و فناوری شهید فخری‌زاده، جلسه‌ای با حضور فرهاد بصری و سیامک طهماسبی در تاریخ 9 اسفند 1400 برگزار شد و ضمن تقدیر و تشکر از زحمات سیامک طهماسبی، مدرس سطح یک دوره، فرهاد بصری، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام برخی از خاطرات سال‌های دور خود را درباره احمد خیامی، بنیان‌گذار شرکت ایران‌ناسیونال (ایران‌خودرو فعلی) بیان کردند.

بررسی چالش‌های صنعت خودرو

در سطح دوم مدرسه سیاست‌گذاری علم و فناوری، اساتید به تشریح چالش‌های اساسی صنعت و ریشه‌های آن و نقش مدیریت فناوری در صنعت خودرو پرداختند. در این سطح از مدرسه حسین کرمی، معاون اسبق شرکت ساپکو طی چند جلسه، مسائلی همچون زیست‌بوم توسعه فناوری خودرو، مدل اطلس فناوری در صنعت خودرو، مدیریت انتقال تکنولوژی در صنعت خودرو و ساختارهای سازمانی صنعت خودرو را تبیین کردند. در ادامه امیرحسن کاکایی، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو، چالش‌های پیش‌روی تحقیق و توسعه و نوآوری در صنعت خودرو را طی جلساتی بیان کردند. همچنین سیدمحمد بحرینیان، صنعتگر و پژوهشگر توسعه ضمن تاکید بر علل اساسی عدم‌توسعه صنعت در ایران، به بیان تاریخچه سیاست‌گذاری فناوری در صنعت خودرو پرداختند. غلامرضا گودرزی، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام با نگاهی به راهبردهای توسعه صنعت خودرو در ایران، برخی از موانع پیش‌روی توسعه این صنعت را تبیین کردند. در ادامه مریم احتشامی، کارشناس شرکت ساپکو و نویسنده کتاب مهندسی معکوس؛ مقایسه اجرای آن در صنعت قطعه‌سازی خودرو ایران، چین و کره جنوبی، ضمن مرور ادبیات مدیریت فناوری، نکاتی پیرامون مدیریت فناوری در صنعت خودرو را ارائه کردند. اسماعیل جعفرپناه، پژوهشگر مرکز نوآوری دانشگاه شریف ضمن ارائه یافته‌های رساله دکترای خود، مبحث همپایی فناوری در صنعت خودرو را به همراه دکتر طهانی، مدیر اسبق کلاچ‌سازی تدریس کردند. حمیدرضا فرتوک‌زاده، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر، نگاه سیستماتیک به توسعه را تبیین و ریشه‌های عدم‌توسعه صنعت ایران را تشریح کردند.

در سطح سوم مدرسه به‌منظور درک بهتر شرکت‌کنندگان از فضای مدیریت فناوری در صنعت خودرو اساتید به ارائه تجربیات و نظرات خود پرداختند. در این سطح از مدرسه اساتیدی همچون محمد فراهانی کارشناس شرکت ساپکو، سیامک علیزاده‌نیا دبیر انجمن خودروهای برقی و از مدیران شرکت ایپکو، علی میرزایی از کارشناسان شرکت ایپکو، تجارب و یافته‌های خود را در زمینه مدیریت فناوری در صنعت خودرو ایران بیان کردند. همچنین احمد طهانی، مدیر اسبق کلاچ‌سازی به بیان تجربه خود در زمینه همپایی فناوری کلاچ سازی در زیست‌بوم صنعت ایران و چالش‌های آن پرداخت. در ادامه هم قدرت‌‌الله حبیبی، مسئول داخلی سازی قطعات و انتقال تکنولوژی پروژه‌های پژو در ایران‌خودرو، تجربه زیسته خود در زمینه انتقال تکنولوژی در شرکت ایران‌خودرو را ارائه کرد. این سطح از مدرسه با یک بازدید تخصصی از شرکت ایپکو با حضور سیامک علیزاد‌نیا، حسین کرمی و احمد طهانی همراه بود.

در این مدرسه تلاش شد ضمن افزایش ارتباط با فضای واقعی صنعت و ایجاد بستری برای تجربه‌نگاری مدیریت در صنعت خودرو، مسائل و چالش‌های اساسی مدیریت فناوری در این صنعت موردبررسی قرار گیرد. در پایان این مدرسه، آیین اختتامیه مدرسه سیاست‌گذاری علم و فناوری شهید فخری‌زاده با سخنرانی منوچهر منطقی معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صنعت، معدن و تجارت و محمد نوروزی معاون پژوهشی دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق علیه‌السلام همراه با حضور اساتید این مدرسه برگزار شد.

نخست باید مسئله را شناخت

در مراسم اختتامیه که جمعی از اساتید این مدرسه و افراد مرتبط حضور داشتند، ابتدا ابراهیم شجاعت از اعضای حلقه مطالعات صنعت خودرو به معرفی حلقه مطالعات صنعت خودرو و کارهای انجام‌شده در این مدرسه پرداخت. ایشان با تبیین سه فاز اطلاع، تحلیل، تجویز تاکید کردند که بدون فهم دقیق و عمیق مسئله، امکانی برای تجویز درستی که مشکلی را حل کند، وجود ندارد.

 پس از آن محمد نوروزی، معاون پژوهشی دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، درباره چگونگی رابطه صنعت و دانشگاه نکاتی را بیان کردند. وی به ۴ سطح تعامل دانشگاه و صنعت اشاره و چگونگی کمک دانش‌آموختگان علوم اجتماعی به صنعتگران و مهندسان را تبیین کردند. براساس صحبت‌های نوروزی، علوم اجتماعی در ۴ سطح ابزار، ارائه پیوست‌های اجتماعی، نقد و بررسی، تولید نظریه و مفاهیم می‌تواند به صنعتگران کمک کند و این کار بدون مشارکت و کمک خود صنعتگران ممکن نیست.

پس از سخنان محمد نوروزی، حسین کرمی، معاون سابق ساپکو، درباره ارتباط صنعت و دانشگاه از دید صنعت مطالبی را بیان کردند. معاون اسبق شرکت ساپکو دغدغه صنعت را سودآوری پایدار عنوان و بیان کردند که با صنعت باید با این ادبیات صحبت کرد. وی افزود: برای ارتباط صنعت و دانشگاه نیاز به موجودیتی است که بتواند ادبیات دانشگاهی را برای صنعت قابل درک و فهم کند و بر این اساس وجود موسسه‌هایی مانند مکنزی را امری ضروری دانستند. وی یادآور شد که برای شروع یک فعالیت رادیکال مانند به وجود آوردن موسسه‌ای که نظیر آن در کشور وجود ندارد، تعداد توفیقات بسیار مهم‌تر از کیفیت توفیقات است، زیرا این توفیقات کوچک اما زیاد، باور و عزم را برای ادامه مسیر در افراد تقویت می‌کند.

یک تجربه موفق در همپایی فناورانه

 در ادامه منوچهر منطقی، معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صنعت، معدن و تجارت، درباره همپایی فناورانه در کشور صحبت کرد. ایشان با توضیح روند توسعه موتور توربوفن در صنایع نظامی، نقطه آغاز آن را در جمع‌آوری تجارب موجود و ایجاد توانایی اورهال موتورها در دهه 70 عنوان کردند که در ادامه با توانایی تولید موتورهای با توان 500 وات در دهه 80 همراه شد و پس از آن در دهه 90 با برنامه‌ریزی برای طراحی و تولید موتورهای با توان یک مگاوات ادامه پیدا کرد. وی از تجربه توسعه موتور توربوفن به‌عنوان یک تجربه موفق در همپایی فناورانه یاد کرد و گذری بر وضع همپایی فناورانه دیگر صنایع مانند صنایع نفتی و معدنی داشت که موفق به همپایی نشده بودند. منطقی موفقیت در توسعه فناوری را به دو عامل وجود راهبرد مشخص در نهادهای بالادستی و وجود راهبرد توسعه فناوری در خود بنگاه تقسیم کرده و دلیل موفقیت بخش نظامی در توسعه موتورهای توربوفن را همین موجود بودن راهبردها و اهداف نهاد بالادستی در این موضوع عنوان کرد.

وی دلیل بعضی عدم‌موفقیت‌ها در صنعت خودرو و برخی صنایع دیگر را همین موجود نبودن راهبردهای بالادستی در حاکمیت بیان کرد. وی خاطرنشان کرد که در سیاست‌گذاری فناوری اغلب بالاسری‌ها نسبت به بنگاه‌ها عقب‌تر هستند. به‌عنوان مثال، توفیقات دهه 80 صنعت خودرو به‌دلیل وجود سیاست‌های توسعه‌ای در خود بنگاه بوده که خود همین وجود سیاست‌های درون‌بنگاهی بسیار وابسته به نگرش مدیران آن مجموعه است. با اینکه منطقی تجربه توسعه فناوری در صنعت خودرو در سه دهه پس جنگ را به صورت آزمون‌وخطا بیان کرد، مسیر طی شده را از لحاظ منطق اجرا درست دانست و مشکلات و نقدها را ناظر به روند اجرایی این مسیر دید که به‌عنوان‌مثال می‌توانست در زمان بسیار کوتاه‌تری طی شود. منطقی در ادامه از برنامه وزارت صنعت،‌ معدن و تجارت برای ارتقای فناوری‌های کلیدی در حوزه حمل‌ونقل صحبت و در دسترس‌ترین آن را خودروهای متصل بیان کردند. همچنین از وجود نمایشگاه‌های آینده دستاوردهای صنعت خودرو خبر داد و گفت که راهبردهای توسعه فناوری در صنعت خودرو پس از منقح شدن در اختیار عموم قرار خواهد گرفت تا بتوان از نقدها و نظرات برای اصلاح و ارتقای آن استفاده کرد. منطقی در پایان با اشاره به اینکه انتقاد باید جلوبرنده باشد نه متوقف کننده، بیان کردند که آماده شنیدن انتقادات و پیشنهادات از سمت کرسی‌های دانشگاهی هستند.

سخن پایانی

این برنامه اختتامیه پس از سخنرانی مهمانان و تاکید بر ادامه دادن مسیر ایجاد شده توسط حلقه مطالعات صنعت خودرو دانشگاه امام صادق علیه‌السلام و عدم‌رضایت به گزارش‌دهی صرف و کار نمایشی، با تقدیر و تشکر از دست‌اندرکاران آن به پایان رسید.