به گزارش صمت روند افزایشی به‌وجود آمده در بهای اسکناس امریکایی، مهم‌ترین دلیل اوج‌گیری ارزش صندوق‌های طلا در بازار مالی بورس کالا بود. البته رشد قیمتی طلای جهانی در روزهای گذشته و به‌ویژه صعود دوباره بهای طلا به کانال ۱۸۰۰ دلاری در روز جمعه ۲۷ اوت نیز از این اوج‌گیری قیمتی حمایت کرد.

باوجود افزایش محسوس بهای هر واحد صندوق در بازار مالی بورس کالا، معامله‌گران این بازار در ۲ هفته اخیر حاضر به خریدوفروش با نرخی بالاتر از ارزش بنیادی هر صندوق هستند که این موضوع از برآورد این معامله‌گران از استمرار روند رو به رشد قیمتی در این بازار حکایت دارد. البته در روزهای اخیر از فاصله قیمتی میان ارزش بنیادی هر صندوق (NAV ابطال) با میانگین نرخ معامله آن کاسته‌شده که این موضوع بیانگر تعدیل انتظارات تورمی فعالان این بازار است.

تعدیل انتظارات تورمی

بررسی روند معاملات صندوق‌های با پشتوانه طلا در بازار مالی بورس کالا از افزایش انتظارات تورمی میان فعالان این بازار در ۲ هفته اخیر حکایت دارد؛ به‌گونه‌ای که معامله‌گران این بازار حاضر به خرید هر واحد آن با نرخی بالاتر از NAV ابطال شدند. نرخ ابطال یا بازخرید واحدهای سرمایه‌گذاری بر پایه خالص ارزش دارایی‌های ابطال (NAV ابطال) و با فرض کسر هزینه‌های مربوط به معاملات از بهای فروش دارایی‌های سبد تعیین می‌شود. این نرخ مبنای خالص پرداخت به شخص قرار می‌گیرد.

به‌عبارتی وقتی سرمایه‌گذاری واحدهای یک صندوق سرمایه‌گذاری را ابطال می‌کند، فرض بر این است که دارایی‌های صندوق فروش رفته و هزینه کارمزد معاملات آن پرداخت‌شده است، سپس وجه نقد به سرمایه‌گذار بازگشت می‌شود؛ بنابراین ارزش بنیادی هر واحد صندوق برابر NAV ابطال آن است اما انتظارات معامله‌گران از روند نوسان بازار و عرضه و تقاضا باعث می‌شود خریدها در نرخی بالاتر یا پایین‌تر از ارزش بنیادی هر واحد انجام شود. اگر معامله‌گران بازار مالی بورس کالا خریدوفروش‌های خود را با نرخی بیشتر از NAV ابطال انجام دهند به مفهوم آن است که این افراد انتظار دارند در آینده ارزش این دارایی افزایش پیدا کند که از این موضوع با عنوان مثبت شدن انتظارات تورمی یاد می‌شود.

در هفته‌های اخیر ۲ اتفاق در بازار مالی بورس کالا و روند معاملات صندوق‌های طلا رخ داد؛ از سویی ارزش بنیادی هر واحد صندوق در این بازار افزایش یافت، به‌گونه‌ای که به‌عنوان نمونه هر واحد صندوق طلای لوتوس در روز ابتدایی هفته جاری یعنی شنبه ۶ شهریور با میانگین نرخ ۸ هزار و ۸۷۰ تومان مورد دادوستد قرار گرفت، این درحالی‌که بود که NAV ابطال آن در همین روز ۸ هزار و ۸۰۰ تومان بود. این رقام بیشترین نرخ معامله و NAV ابطال هر واحد این صندوق در امسال بود.

در واقع ارزش بنیادی صندوق‌های طلا در روزهای اخیر رو به افزایش گذاشت و به بیشترین میزان خود در سال ۱۴۰۰ رسید که صعود نرخ ارز در روزهای گذشته مهم‌ترین دلیل اوج‌گیری ارزش صندوق‌های با پشتوانه طلا بود.

عمده دارایی هر صندوق طلا، گواهی سپرده سکه طلا بوده؛ بنابراین بهای طلای جهانی و نرخ ارز دو سیگنال بنیادی تعیین‌کننده در ارزش هر واحد صندوق طلاست. روند صعودی به‌وجود آمده در بازار ارز داخلی در ۲ هفته اخیر و صعود بهای اسکناس امریکایی ابتدا تا کانال ۲۷ هزار تومانی و در ادامه ورود این نرخ به کانال ۲۸ هزار تومانی در روز ابتدایی هفته جاری یعنی شنبه ۶ شهریور باعث افزایش میانگین بهای معامله صندوق‌های با پشتوانه طلا شد.

اتفاق دیگر در بازار مالی بورس کالا، خرید واحدهای صندوق طلا از سوی معامله‌گران با قیمتی بالاتر از NAV ابطال بود؛ این درحالی بود که در اغلب روزهای امسال، معامله‌گران این بازار تمایلی به خرید در نرخی بالاتر از NAV ابطال نداشتند و اغلب نیز معاملات در نرخی کمتر از NAV ابطال انجام می‌شد. در چنین شرایطی، خرید هر واحد صندوق با نرخی بالاتر از NAV ابطال به مفهوم انتظار معامله‌گران این بازار از افزایش نرخ در روزهای آینده است. این برآورد در شرایط کنونی براساس احتمال رشد نرخ اسکناس امریکایی انجام می‌شود.

درواقع انتظار فعالان بازار از رشد نرخ ارز در بازار داخل باعث می‌شود حاضر به خرید دارایی با قیمتی بالاتر از ارزش معادل دارایی آن شوند که از این موضوع با عنوان مثبت شدن انتظارات تورمی می‌توان یاد کرد. البته در روز ابتدایی هفته جاری اندکی احتیاط در خرید معامله‌گران صندوق‌های طلا دیده می‌شد. به‌گونه‌ای که این از فاصله قیمتی خریدهای خود با NAV ابطال کاستند؛ هرچند همچنان در این روز معاملات با نرخی بالاتر از ارزش دارایی پایه انجام شد.

صعودی با حمایت دلار

برآورد معامله‌گران از نوسان نرخ ارز در بازار داخل و نوسان قیمتی طلا در بازارهای جهانی، دو سیگنال اصلی تعیین‌کننده برای بازار صندوق‌های کالایی با پشتوانه طلا در بازار مالی بورس کالاست. در ۲ هفته اخیر نرخ ارز در بازار آزاد رو به افزایش گذاشته است، درحالی‌که نرخ اسکناس امریکایی در روز شنبه ۶ شهریور به ۲۸ هزار و ۳۰۰ تومان رسید که بهای این اسکناس در روز یکشنبه ۲ هفته قبل یعنی ۲۴ مرداد، ۲۵ هزار و ۷۰۰ تومان بود و به‌این‌ترتیب فقط در ۲ هفته، اسکناس امریکایی صعودی ۱۰ درصدی را تجربه کرد.

بخشی از این رشد قیمتی در تعطیلات عاشورا و محدودیت‌های کرونایی رقم خورد، به‌گونه‌ای که در ۶ روز تعطیلی از ۲۵ مرداد تا ۳۰ شهریور، بهای اسکناس امریکایی در معاملات پشت خطی به کانال ۲۷ هزار تومانی صعود کرد و حتی در ساعاتی از روز ۳۰ شهریور با نرخ ۲۷ هزار و ۴۰۰ تومان نیز معامله شد. مهم‌ترین دلایل صعود نرخ ارز به کانال ۲۷ هزار تومانی از ۲۵ مرداد تا ۶ شهریور عبارت بود از توقف عرضه از سوی بازارساز در روزهای تعطیلات عاشورایی و محدودیت‌های کرونا در کشور، سیطره طالبان بر افغانستان و ریسک اثرگذاری این موضوع بر تجارت ایران با این کشور، عدم‌ارسال اخبار مثبت از مذاکرات احیای برجام و قرارگیری در مقطعی از زمان که هنوز وزرا و مدیران دولت جدید در مسند مدیریتی خود قرار نگرفته بودند.

بنابراین انتظار می‌رفت با باز شدن بازارها و آغاز به‌کار رسمی دولت سیزدهم از تب‌وتاب بازار ارز کاسته شود. با این‌وجود نرخ اسکناس امریکایی در این مدت یعنی از یکشنبه ۳۱ مرداد تا شنبه ۶ شهریور مجدد در مسیر رشد نرخ ارز نوسان داشت و حتی به کانال حساس ۲۸ هزار تومانی نیز ورود کرد. به‌گفته فعالان بازار، تا زمانی‌که نرخ دلار بالای مرز ۲۸ هزار تومانی باشد، احتمال صعود به نقطه ۲۹ هزار تومانی وجود دارد. هرچند معامله‌گران ارز نسبت به این صعود قیمتی تردید داشته و احتیاط در رفتار آنها دیده می‌شود.

باوجود اینکه معاون اول رئیس‌جمهوری دولت سیزدهم در روز پایانی هفته قبل خبر از گشایش‌های ارزی داده بود اما برخی معامله‌گران نسبت به این موضوع اطمینان ندارند و با احتمال طولانی شدن مذاکرات و رفع تحریم در دولت جدید اقدام به خرید ارز کردند که این موضوع توانست نرخ ارز را در روز ابتدایی هفته جاری تا ۲۸ هزار و ۳۰۰ تومان نیز افزایش دهد.

صعود چندپله‌ای نرخ ارز در روزهای گذشته، سیگنال اصلی اثرگذار بر معاملات گواهی سپرده سکه طلا و صندوق‌های پشتوانه طلا در بازار مالی بورس کالا بود که در نهایت باعث شد ارزش هر واحد این صندوق‌ها به بیشترین میزان در امسال برسد.

سیگنال‌های جهانی

نوسان طلای جهانی سیگنال بنیادی دیگر اثرگذار بر بازار طلای داخلی و ارزش صندوق‌های با پشتوانه طلاست. در شرایط نوسانات شدید نرخ ارز در بازار داخل این سیگنال بنیادی کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد؛ حال‌آنکه اثرگذاری آن بر ارزش بنیادی این دارایی کمتر از نرخ ارز نیست. نرخ هر اونس طلا روز جمعه با ۱.۵ درصد افزایش به هزار و ۸۱۸ دلار رسید؛ این رشد بالاترین افزایش روزانه بهای این فلز گرانبها در ۲ هفته اخیر بود که پس از صحبت جروم پاول، رئیس فدرال رزرو درباره سیاست‌های اقتصادی ایالات‌متحده امریکا رقم خورد.

پس از انتشار داده‌های اقتصادی ایالات‌متحده امریکا و نرخ بیکاری این کشور در ماه ژوئیه در روزهای نخست ماه اوت، انتظار تغییر در سیاست‌های پولی فدرال رزرو باعث شد طلا بخشی از ارزش خود را در بازارهای جهان از دست بدهد. مطابق گزارش وزارت کار ایالات‌متحده، در ماه ژوئیه ۹۴۳ هزار شغل جدید در این کشور ایجادشده و نرخ بیکاری به ۵.۴ درصد رسیده که این ارقام بهتر از پیش‌بینی‌ها بودند.

انتشار این آمار باعث شد ارزش شاخص دلار امریکا افزایشی شده و در عین‌حال بازارهای مالی و کالایی جهان با سیگنالی منفی روبه‌رو شوند، چراکه برآورد می‌شد بانک مرکزی ایالات‌متحده که تا پیش از این با هدف حمایت از اشتغالزایی و افراد بیکار دست به سیاست انبساط پولی می‌زد، رویه خود را تغییر دهد.

در روز جمعه ۲۷ اوت، جروم پاول، رئیس فدرال رزرو اعلام کرد بانک مرکزی ایالات‌متحده احتمالا تا پایان امسال میلادی برخی از سیاست‌های پولی انقباضی خود را تعدیل می‌کند. اما وی زمانی برای تغییر این رویه اعلام نکرد و همچنین ابراز کرد افزایش نرخ بهره را در دوردست می‌بیند.

این اظهارات نشان داد بازارها بیش از موعد به اخبار مثبت داده‌های اقتصادی ایالات‌متحده واکنش نشان داده‌اند و فعلا خبری از تعدیل سیاست پولی در این کشور نیست. شاخص دلار و طلا به سرعت به این اخبار واکنش نشان دادند به‌گونه‌ای که هر اونس طلای جهانی در روز جمعه ۲۷ اوت رشد ۱.۵ درصدی روزانه را تجربه کرد و بهای این فلز گرانبها در این روز به بیشترین نرخ پس از روز ۲۹ ژوئیه رسید. در مجموع طلا در یک هفته اخیر (منتهی به روز جمعه ۲۷ اوت) رشدی ۲.۱ درصدی را تجربه کرد.

افزایش نگرانی نسبت به شیوع سویه دلتای کرونا و اعمال محدودیت‌های جدید در برخی کشورهای آسیا و اقیانوسیه از دیگر دلایل رشد بهای این فلز گرانبها بود. به نظر می‌رسد سایه کرونا بر اقتصاد جهان تا پایان امسال ادامه یابد و معامله‌گران باید همچنان ریسک ناشی از این ویروس را بر اقتصاد جهانی مدنظر قرار دهند.

تحولات ژئوپلتیک از دیگر سیگنال‌های اثرگذار بر بازار طلای جهانی در ۲ هفته اخیر بود. در روزهای گذشته نیروهای طالبان کنترل اغلب نقاط افغانستان را در دست گرفت و دولت افغانستان سقوط کرد. در این شرایط احتمال وقوع جنگ یکی از دلایل رشد بهای طلا در بازارهای جهانی به‌شمار می‌رود.

همچنین در روزهای اخیر انفجاری در فرودگاه کابل رخ داد که به کشته شدن افزون بر ۱۰۰ غیرنظامی و حدود ۱۵ نظامی امریکایی منجر شد. اگرچه پیش از این بخش قابل‌توجهی از نظامیان امریکایی از افغانستان خارج‌شده بودند اما ریسک بازگشت مجدد امریکایی‌ها و شروع نزاعی دیگر در منطقه وجود دارد که این ریسک با کشته شدن نظامیان امریکایی در فرودگاه کابل تقویت شد. این موضوع سیگنالی موثر برای حمایت قیمتی از طلا در بازارهای جهانی به‌شمار می‌رود. به‌این‌ترتیب سیگنال‌های فعلی اثرگذار بر بازار طلای جهانی از رشد نرخ این فلز گرانبها در کوتاه‌مدت و میان‌مدت حمایت می‌کنند. این موضوع سیگنالی مثبت برای بازار طلای داخلی و بازارهای مالی بر پایه طلا است.

سخن پایانی

دو سیگنال بنیادی اثرگذار بر معاملات صندوق‌های طلا در بازار مالی بورس کالا یعنی نرخ ارز و نرخ طلای جهانی افزایشی هستند که این موضوع حامی رشد نرخ در این بازار نیز به‌شمار می‌رود. البته درباره استمرار روند رو به رشد نرخ ارز تردیدهایی وجود داشته و رفتار معامله‌گران بازار ارز از احتمال عقبگرد قیمتی در نرخ اسکناس امریکایی حکایت دارد که تحقق این برآورد باعث ریزش قیمت‌ها در سایر بازارهای مالی و کالایی کشور از جمله صندوق‌های با پشتوانه طلا خواهد شد.