به‌گزارش صمت، باوجود در اختیار داشتن ذخایر فراوانی از زغال‌سنگ که ذخیره قطعی آن یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تن برآورد می‌شود، نباید نگرانی در زمینه تامین مواد اولیه وجود داشته باشد. این در حالی است که در سال‌های اخیر به‌ویژه در یک سال گذشته، واردات زغال‌سنگ توانسته نرخ تمام‌شده واحدی همچون ذوب‌آهن اصفهان را تحت‌تاثیر قرار دهد، به‌نحوی که این شرکت در خبری به سهامداران خود اعلام کرد بخشی از کاهش سود شرکت به‌دلیل واردات زغال‌سنگ بوده است.

محمدجعفر صالحی، معاون خرید ذوب‌آهن اصفهان بااشاره به اینکه ایران تبدیل به بزرگ‌ترین واردکننده زغال‌سنگ شده است، عنوان کرد: یکی از جوسازی‌های خبری در مسئله واردات زغال‌سنگ بر این مبنا است که حجم و ارزش زغال‌سنگ وارداتی را با کک وارداتی جمع کرده و اعلام می‌شود که زغال کک وارد شده، اما کل تولید زغال‌سنگ ایران تا به امروز از یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن کنسانتره تجاوز نکرده و حسب برنامه جامع تولید زغال‌سنگ و همچنین دستورالعمل‌های اولیه، ۲۵ تا ۳۰ درصد زغال‌سنگ کیفی الزاما باید با زغال‌سنگ تولید داخل ترکیب شود تا کک در حداقل کیفیت مطلوب کوره بلند تولید شود. وی درباره ظرفیت کک‌سازی موجود در کشور توضیح داد: از مجموع ظرفیت کنونی ۳ میلیون و ۵۰ هزار تنی کک‌سازی در کشور، یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن مربوط به ذوب‌آهن، یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن مربوط به زرند و ۱۵۰ هزار تن آن هم متعلق به طبس است.

صمتوی ادامه داد: اگر این ۳ میلیون را در ۱.۴ ضرب کنیم، یعنی ما ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تن کنسانتره زغال‌سنگ، باید فارغ از کیفیت آن تولید کنیم تا نیاز داخل تامین شود که متاسفانه چنین ظرفیتی برای تولید زغال‌سنگ برنامه‌ریزی نشده و حاشیه سودی که سال‌ها پیش تولیدکنندگان زغال به‌دست آوردند، باید در این زمینه صرف می‌شد.

معاون خرید ذوب‌آهن با بیان اینکه کل استخراج مکانیزه معادن ما به طبس بازمی‌گردد، تشریح کرد: در طبس هم باوجود استخراج مکانیزه کل تولید در سال به ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تن کنسانتره زغال‌سنگ می‌رسد. یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن دیگر از تولید ما به روش نیمه‌مکانیزه و سنتی انجام می‌شود.

مشکل حوزه زغال‌سنگ

مشکل حوزه زغال‌سنگ کشور چیست؟ آیا آن‌طور که باید در این سال‌ها به این بخش توجه یا آنکه حاشیه سود صرف توسعه معادن نشده است؟ یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که امروز معادن زغال‌سنگ با آن مواجهند، توسعه‌نیافتگی است که توانسته بر میزان تولید و حتی خطرات احتمالی در این معادن اثرگذار باشد. متاسفانه نبود سرمایه‌گذاری کافی در این معادن علاوه بر آنکه حجم استخراج را کاهش داده، توانسته تعداد حوادث را افزایش دهد. بخشی از این توسعه‌نیافتگی به نحوه نرخ‌گذاری‌ها برای زغال‌سنگ در بازار داخلی بازمی‌گردد که توانسته این مشکلات را به‌همراه داشته باشد.

سعید صمدی، دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران در گفت‌وگو با صمت بااشاره به صحبت‌های معاون خرید ذوب‌آهن اصفهان، بیان کرد: نرخ‌گذاری از اواخر سال ۹۷ شروع شد و در عمل در این زمان نرخ زغال‌سنگ نسبت به سال‌های گذشته با افزایش همراه بوده، اما واقعیت آن است که در ۳ سال اخیر تمام بازار با مشکلاتی مواجه شده و تورم تولیدکننده هم فزونی یافته است، حتی در این زمینه، نرخ تمام‌شده در معادن زغال‌سنگ را به ذوب‌آهن ارائه کرده‌ایم.

وی ادامه داد: از سال ۹۷ تا به امروز هزینه‌های تولید در معادن زغال‌سنگ ۶۵۰ درصد افزایش داشته است. فراموش نکنیم نرخ ارز با نوسانات بسیاری همراه بود و همین موضوع باعث شده تا حاشیه سود چندانی در این سال‌ها حاصل نشود که حالا از محل آن توسعه انجام بگیرد یا خیر. متاسفانه افزایش نرخ وجود داشته، اما ناشی از تورم کل کشور بوده که حاشیه سود را از بین برده است. در کنار آن، امسال شاهد افزایش حقوق کارگران و هزینه‌های حمل انرژی بودیم که تمامی آن بر نرخ تمام‌‎شده تولید تاثیرگذار است.

صمتصمدی در ادامه اضافه کرد: متاسفانه در سال ۱۴۰۱ قیمت‌ها نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۰ منفی شده و با کاهش ۱۰ درصدی همراه بوده است. باوجود شرایطی که صمدی به آن اشاره دارد، نمی‌توان توقع داشت معادن زغال‌سنگ در کنار افزایش تولید، توسعه در این معادن را اجرایی کنند.

گزارش‌های کدال ذوب‌آهن

دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران بااشاره به گزارش‌های کدال ذوب‌آهن اصفهان بیان کرد: مطابق گزارش‌های موجود در کدال ذوب‌آهن، این شرکت سال گذشته نرخ زغال‌سنگ وارداتی خود را تنی ۷ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان اعلام کرده، در حالی که در همان زمان، متوسط نرخ زغال‌سنگ داخلی تنی ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است. فراموش نکنیم که ما یک نرخ جهانی داریم و هر کیفیتی یک نرخ مشخص دارد. 

صمدی اضافه کرد: بهترین زغال‌سنگ موجود در بازار، پریمیوم استرالیا است که تفاوت آن با بدترین کیفیت تنها ۳۰ درصد و جالب است، بدانید که ذوب‌آهن پریمیوم وارد نکرده و نکته دیگر آن است که کیفیت زغال در طبس نزدیک به زغال‌سنگ پریمیوم است. باتوجه به این توضیح، شاید مطرح شدن مسئله کیفیت از سوی ذوب‌آهن برای واردات زغال‌سنگ شاید توجیهی برای این موضوع باشد که توانسته بر سوددهی این مجموعه اثرگذار باشد.

صمدی تاکید می‌کند قیمت‌های جهانی مشخص و ذوب‌آهن اصفهان اعلام کرده است، امسال زغال‌سنگ وارداتی را تنی ۱۲ میلیون تومان خریداری می‌کند، در حالی که زغال‌سنگ داخلی امسال ارزان‌تر از سال گذشته و بین 3 میلیون و۴۰۰ هزار تومان تا 3 میلیون و ۵۰۰  هزار تومان است.

آمارهای وارداتی زغال‌سنگ

دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران بااشاره به آمارهای وارداتی زغال‌سنگ اظهار کرد: در ۷ ماه نخست امسال، ۵۲۰ میلیون دلار زغال‌سنگ وارد کشور شده، در حالی که در تامین ارز با مشکلات بسیاری مواجهیم، همچنین  پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال این عدد به یک میلیارد دلار برسد.

وی ادامه داد: ما پیشنهاد کرده‌ایم نرخ زغال‌سنگ داخلی به‌میزان ۳۰ درصد افزایش پیدا کند و ما هم در مقابل تولید را ۳۰ درصد افزایش و نیاز موجود را تامین کنیم، البته هنوز با این پیشنهاد موافقت نشده است. از سویی دیگر، ما در موضوع صادرات هم با مشکلات بسیاری مواجهیم که می‌تواند بر این سوددهی اثرگذار باشد.

سخن پایانی

آن‌طور که پیدا است، معادن زغال‌سنگ کشور، ظرفیت توسعه و افزایش تولید را دارند، در حالی که دولت و مصرف‌کننده عمده آنها یعنی ذوب‌آهن اصفهان نگاه حمایتی به این حوزه داشته باشد. اگر موضوع افزایش نرخ موردقبول واقع شود، معادن زغال‌سنگ می‌توانند توسعه در کنار افزایش تولید را رقم زده و میزان واردات این ماده معدنی را کاهش دهند. این در حالی است که میزان ذخایر ارزی کشور به‌دلیل شرایط تحریمی و نوسانات ارزی چندان حال خوشی ندارد و این موضوع می‌تواند بخشی از هزینه‌های ارزی مجموعه‌ای همچون ذوب‌آهن را کاهش دهد.