پنج‌شنبه 09 فروردین 1403 - 28 Mar 2024
کد خبر: 19806
تاریخ انتشار: 1401/07/01 16:49
در گزارش صمت درباره اهمیت امنیت اقتصادی مطرح شد

سدی در برابر سیاست‌زدگی

اندیشمندان حوزه اقتصاد، جامعه‌شناسی اقتصادی و روابط بین‌الملل، امنیت اقتصادی را چهره جدید و مهم امنیت در دنیای معاصر معرفی می‌کنند که در سطوح فردی، اجتماعی و ملی نمود دارد.

اندیشمندان حوزه اقتصاد، جامعهشناسی اقتصادی و روابط بینالملل، امنیت اقتصادی را چهره جدید و مهم امنیت در دنیای معاصر معرفی میکنند که در سطوح فردی، اجتماعی و ملی نمود دارد. این وجه از امنیت گرچه در تاریخ زندگی اقتصادی بشر همیشه بهنوعی وجود داشته، اما در بستر «جهانی شدن» ابعاد و ویژگیهای تازهای یافته که اهمیت آن را تا رتبه اول میان سایر ابعاد ارتقا داده است. یکی از شاخصهای برنامه هفتم توسعه هم توجه به تقویت رویکرد اقتصادمحور در سیاست خارجی و روابط منطقهای و جهانی و تقویت پیوندهای اقتصادی با اولویت همسایگان بود. در گزارش امروز صمت، نظرات سعید عسگرزاده و امین صفری را درباره اهمیت و راهکارهای تحقق امنیت اقتصادی، با تکیه بر ظرفیتهای بخش معدن میخوانیم.

اقتصاد پاشنهآشیل امنیت

سعید عسگرزاده ـ دبیر انجمن سنگآهن ایران: رویکرد اقتصادمحور در سیاست خارجی مهمترین رویکردی است که هر کشوری باید برای ثبات خود مدنظر قرار دهد. بهطورکلی این موضوع نهفقط درباره سیاست خارجی، بلکه در کل سیاست کلان کشور باید پیاده و راهی در پیش گرفته شود که بسیاری از کشورهای موفق دنیا از همین طریق توانستهاند مشکلات داخلی و خارجی خود را حلوفصل کنند.اگر رویکرد اقتصادمحور را در برنامهریزیهای کلان خود مدنظر داشته باشیم، میتوانیم بهسادگی موضوع دستورهای سلیقهای را از اقتصاد حذف کنیم. همینطور میتوان بهسادگی تاثیر اقتصاد بر سیاست را حذف کرد و روابط بین فعالان اقتصادی با همتایان خود در سایر کشورها بهشکلی گره بزنیم که بار دیگر کشوری متخاصم نتوانند آن را بهسادگی تحتتاثیر قرار دهند.باتوجه به اینکه در بسیاری از کشورها رویکرد اقتصادمحور سالها است که در سیاستشان جا افتاده است و آنها بدون نظرخواهی و کسب رضایت فعالان اقتصادی کشورشان نمیتوانند هیچ تصمیمی در حوزه سیاست بگیرند، اگر این تعامل شکل بگیرد و پیوندها محکم شود، دیگر کشورها نمیتوانند بهراحتی و با وضع قواعد و بخشنامهها و سیاستهای بینالمللی فعالیت اقتصادی ایران را تحتالشعاع قرار دهند.اگر پیش از خروج ترامپ از برجام و وضع تحریمهای جدید برای کشورمان این سیاست را پیش گرفته بودیم، تحریمها نمیتوانست آسیبی جدی به اقتصاد ما وارد کند. بهعنوان مثال، در آن زمان اگر کمی قرارداد با شرکت رنو را پیش برده بودیم، حداقل کشور فرانسه و کمپانی رنو از تحریم مستثنا میشد و فرصتی بود که میتوانست برای ما تاحدودی امنیت سرمایهگذاری بهدنبال داشته باشد. البته در آن زمان، فرانسه از تحریمها در این زمینه معاف شده بود، اما در عمل بهدلیل اینکه انعقاد قرارداد با کمپانی رنو، خیلی خوب پیش نرفته بود، این کشور خود را از ادامه مذاکرات کنار کشید.

این تنها یک نمونه است که در تمام زمینههای سیاست خارجی و اقتصادی کشور بارها و بارها اتفاق افتاده است.

مانع سیاستهای احساسی

در حال حاضر روابط با همسایگان برای ما ارزشمندتر و دارای اولویت بیشتر است. اگر روابط ما با فعالان اقتصادی کشورهای همسایگان بهطورکامل درآمیخته، گسترده و بههم پیوسته باشد، این یکپارچگی اجازه تصمیمگیریهای تند، سیاسی را به دشمنان کشور نخواهد داد.وقتی کشورهای خارجی میتوانند سیاستهای خلقالساعهای در برابر ما اتخاذ کنند که تصمیمات و جهتگیریهای آنها هزینه اقتصادی برایشان نداشته باشد، اگر فعالان اقتصادی ما بتوانند با همتایان خود در دیگر کشورها بهویژه کشورهای همسایه، که برای ما بسیار مهم هستند، ارتباط مفید و موثر داشته باشند، شرایط برای اقدامات مخرب سختتر میشود و به این ترتیب رویکرد اقتصادمحور، کارآیی خود را بهخوبی نشان میدهد.اگر بخواهیم با رویکرد اقتصادمحور در سیاست خارجی قدم برداریم، باید در 2 مسیر پیش برویم. یکی اینکه بهصورت کامل جدی موضوع معدنکاری فراسرزمینی را پیگیری کنیم و از طرف دیگر بهصورت کامل جدی باید روی جذب سرمایهگذار خارجی برای مسائل مرتبط با معدن و صنایع معدنی کار کنیم. جذب سرمایه، که از اتفاق جزو سرفصلهای برنامه هفتم توسعه هم هست، یکی از موارد کلیدی است که نباید موردغفلت قرار گیرد. خوشبختانه سرمایهگذاری در حوزه معادن در کشور ما جذابیتهای زیادی دارد، بنابراین باید سیاستگذاران راه جلبتوجه علاقهمندان به سرمایهگذاری را هموار کنند و مشوق آنها برای ورود به حوزه آمایش معدنی سرزمین و همینطور راهاندازی، توسعه و بهبود شرایط بهرهوری معادن و صنایع معدنی باشند.

جزئی از یک کل

اگر کشورهای مختلف در بخش آمایش معدنی سرزمین ورود کنند، مهمترین اتفاقی که میافتد، این است که به ما در کسب تجربه کمک میکنند، زیرا ما تجربه کم و محدودی در بحث آمایش معدنی سرزمین داریم. همین الان هم سازمان زمینشناسی دارد کارهای بسیار خوبی انجام میدهد، اما با آنچه در کشورهای پیشرفته انجام میشود، فاصله دارد.

در اکتشاف، چندین لایه گوناگون زمینشناسی داریم که هریک از آنها میتوانند اطلاعات مختلفی به ما بدهند و از انطباق آنها بر یکدیگر میتوانیم آنچه را به آن آنومالی یا نقاط امیدبخش گفته میشود، استخراج و مشخص کنیم.هرچقدر این کار جدیتر و دقیقتر انجام شود، از آنچه در سرزمینمان، بهعنوان منابع خدادادی داریم، اطلاع بیشتری خواهیم داشت. اگر در رویکرد اقتصادمحور، از یکسو معدنکاری فراسرزمینی را، بهویژه در کشورهای همسایه جدی بگیریم و از سوی دیگر با ترغیب سرمایهگذاران کشورهای دیگر، آمایش سرزمین را به سرانجام مطلوب برسانیم، با دادههای حاصل میتوانیم شانس موفقیت تصمیمگیری و تصمیمسازی بعدی را بسیار بالا ببریم. البته یکبار در سالهای دور، قبل از اینکه وزارتخانهها ادغام شوند، تجربه آمایش ملی سرزمین را داشتهایم، اما بهطورکامل روبنایی بود و کار جدی گرفته نشد.

آنچه باید در آمایش سرزمین اتفاق بیفتد، در واقع جارو کردن سرزمین و یافتن اطلاعات دقیق و مزیتهای نسبی موجود در همه نقاط کشور پهناورمان است که این کار تاکنون انجام نشده و بهنظر میرسد که اگر متدی علمی با استفاده از شرکتهای توانمند بینالمللی در این بخش انجام شود، امنیت اقتصادی حاصل از آن، امنیت سیاسی را هم برای ما بهدنبال خواهد داشت و ارتباط تنگاتنگی بین ایران و سایر کشورها در پی خواهد آورد.

بهرهبرداری، پیش از آنکه دیر شود

امین صفری ـ سرپرست اکتشاف و بهرهبرداری ایمپاسکو: یکی از گرهگشاترین منابع و داراییمای کشور ما، بخش معدن است که پیشران صنعت و رشد اقتصادی است و ابتدای زنجیره هر تغییر و تحولی بهشمار میرود. کارشناسان و فعالات حوزه معدن معتقدند کشور ما باوجود داراییهای خود، هنوز به جایگاه شایستهای در این بخش دست نیافته است و جا دارد باتوجه به منابعی که در اختیار داریم، نقشی جدیتر و پررنگتر در رشد اقتصادی داشته باشیم. یکی از نکات اصلی و استراتژیک بخش معدن، توجه به این نکته است که زمان تعیینکننده و تکنولوژی بهسرعت رو به پیشرفت است، بنابراین باید پیش از اینکه داراییهایمان ارزش خود را از دست بدهند، آنها را مورداستفاده قرار دهیم تا منابع حاصل از آن را برای توسعه بهکار ببریم.

ضرورت گسترش پیوندهای معدنی

یکی از فواید معدنکاری فراسرزمینی این است که میتوان از مواد خام دیگر کشورها استفاده کرد، کشور را توسعه داد یا ارزشافزوده ایجاد کرد. ما امروز بهدلیل کمبود مواد معدنی نسبت به توسعههایی که انجام دادهایم، بهشدت نیازمند توسعه معدنکاری فراسرزمینی هستیم.این کار بسیار مثبت و هوشمندانهای است و کشورهای پیشرفته و توسعهیافته سالها است که چنین سیاستی را دنبال میکنند ، برای مثال چین حتی از ایران هم مواد خام معدنی از جمله سنگآهن دانهبندی یا مواد دیگر را خریداری میکرد، به کشور خود میبرد و عملیات فرآوری روی آنها انجام میداد، فولاد تولید میکرد و در صنایع پاییندستی یا مصرفی مثل خودرو و لوازمخانگی بهمصرف میرساند و در نهایت به کشورهای دیگر صادر میکرد.از سوی دیگر، نیازمند استفاده از سرمایهگذاری خارجی هستیم و باید بتوانیم از ارز خارجی استفاده کنیم تا هم توان مالی کشور افزایش پیدا کند و هم با پول کشورهای دیگر، توسعه اتفاق بیفتد. امروزه کشور ما باید با استفاده از سرمایه خارجی زیرساختها را توسعه دهد، کارخانه بسازد، صنایع پاییندستی ایجاد کند و تکنولوژی و دانش فناوری خود را بهروز کند.

سخن پایانی

کارشناسان معتقدند بیعلاقگی سرمایهگذاران خارجی برای ورود به بخش معدن کشور ما جدا از موضوع تحریمها که مانعی جدی است، بهعلت ناامنی سرمایهگذاری در کشور است. خوب است برای رفع این نقیصه، وزارت صمت یا نهادی که زیرنظر آن است، متولی برنامهریزی و ایجاد یکپارچگی شود و باتوجه به نقاط قوت و ضعف موجود و نیازها و خواستههای شرکتهای خصوصی بزرگ، امنیت سرمایهگذاری را بهشکل واقعبینانه و عملیاتی تامین کند.

 

 

 


کپی لینک کوتاه خبر: https://smtnews.ir/d/4by9q5