در دو سال گذشته ۴ میز تخصصی برای صنعت خودرو برگزار شد و با وجود آماده بودن پنجمین میز اما به دلایلی برگزاری آن به تعویق افتاد. در نهایت در روزهای پایانی مهر، پنجمین میز تخصصی برای داخلی‌سازی قطعات در محل ‌در محل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) برگزار شد.

داخلی‌سازی و کاهش ارزبری

تیر سال ۱۳۹۸ موضوع تعمیق ساخت داخل قطعات خودرو مطرح و در نهایت حدود ۲۲۱ میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی را محقق کرد. از تیر ۱۳۹۸ تا اواخر تابستان سال گذشته، ۴ میز ساخت داخل برگزار شد. قرار بود با برگزاری این میزها ۳۴۱ میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی محقق شود که حدود ۶۵ درصد آن محقق شد.

نخستین میز تعمیق ساخت داخل در زمینه قطعات خودرو و در اواخر تیر سال ۱۳۹۸ برگزار و علاوه‌بر آن قراردادهای داخلی‌سازی ۳۵ قطعه خودرو به ارزش ۷۴۰ میلیارد تومان با ۳۲ شرکت قطعه‌ساز منعقد شد تا از این طریق بیش از ۸۵ میلیون یورو کاهش ارزبری طی یک سال ایجاد شود.

دومین میز نیز در مهر ۱۳۹۸ با انعقاد قرارداد ٣۶ شرکت قطعه‌ساز برای داخلی‌سازی ۴٢ قطعه، دومین گام برای کاهش ارزبری ٩٠ میلیون یورویی برداشته شد. 

ارزش این قراردادها بین خودروسازان و قطعه‌سازان ۱۲۰۰ میلیارد تومان بود و صرفه‌جویی ارزی ۹۰ میلیون یورویی به‌دنبال داشت. با برگزاری دو میز نخست، در مجموع ۷۷ قطعه خودرویی داخلی‌سازی شد و ۱۷۵ میلیون یورو کاهش ارزبری را برای کشور به دنبال آورد.

در اواخر آبان ۱۳۹۸ سومین میز تعمیق ساخت داخل قطعات خودرو نیز برگزار و علاوه‌بر آن در حوزه خودرو با ۲۱ شرکت سازنده برای ساخت ۲۲ قطعه به ارزش ۱۳۳۶ میلیارد تومان قرارداد بسته شد که طبق برآوردها، کاهش ارزبری ۹۹ میلیون یورویی را دنبال داشت. همچنین در این میز، تفاهمنامه‌هایی برای ساخت ۷ قطعه از سوی ۶ شرکت سازنده ویژه استان آذربایجان‌شرقی با ارزش ۷۲ میلیارد تومان و کاهش ارزبری ۷.۵۶ میلیون یورو امضا شد.

در این ۳ میز در مجموع ۹۹ قطعه توسط ۸۹ قطعه‌ساز به ارزش ۳ هزار و ۲۰۱ میلیارد تومان و کاهش ارزبری ۲۷۵ میلیون یورویی ساخته شد.

قرار بود ۵ میز تعمیق ساخت داخل در صنعت خودرویی کشور تا پایان سال ۱۳۹۸ برگزار شود که از این تعداد، ۳ میز برگزار و برای میزهای چهارم و پنجم هم برنامه‌ریزی شد اما با آغاز شیوع ویروس کرونا از اواخر سال ۱۳۹۸، به منظور جلوگیری از شیوع بیشتر، برگزاری آنها در سال ۱۳۹۸ متوقف شد.

چهارمین میز تخصصی تعمیق ساخت داخل برای صنعت خودرو در تیر ۱۳۹۹ با حضور سرپرست وقت وزارت صنعت، معدن و تجارت در وزارتخانه و در ادامه پنجمین میز تخصصی با حضور معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت برگزار شد.

میز پنجم و ۵۶میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی

محسن صالحی‌نیا، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیات‌عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در آیین برگزاری پنجمین میز توسعه و تعمیق ساخت داخل صنعت خودرو گفت: ارزش قراردادهای امضا شده این میز، بیش از ۲۲ هزار میلیارد ریال است که داخلی‌سازی این قطعات سالانه ۵۶ میلیون یورو صرفه‌جویی را به دنبال خواهد داشت. به‌گزارش ایدرونیوز، رئیس هیات‌عامل ایدرو تصریح کرد: این قراردادها بین ۲۳ شرکت توانمند داخلی برای داخلی‌سازی ۳۳ قطعه – پروژه در خودروهای تولیدی دو خودرو ساز بزرگ داخلی منعقد شده است.

صالحی‌نیا با اشاره به برنامه‌ریزی مشترک وزارت صنعت، معدن و تجارت و ایدرو برای استفاده از ظرفیت شرکت‌های قطعه‌ساز و دانش‌بنیان داخلی، ابراز امیدواری کرد با تحقق برنامه‌های بومی‌سازی قطعات خودرو بتوانیم به اهداف کمی و کیفی و افزایش عرضه و تولید خودرو در سال جاری و سال آینده دست پیدا کنیم.

به‌گفته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکنون در مجموع ۴ میز ساخت داخل قطعات خودرو ۱۵۴ قطعه – پروژه با ارزش ۴ هزار و ۴۶۰ میلیارد تومان و کاهش ارزبری سالانه ۳۴۱ میلیون یورو در تیراژ انبوه داخلی‌سازی شده است.

ضرورت بازسازی اقتصاد صنعت خودرو

در ادامه معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه اقتصاد صنعت خودرو باید بازسازی شود، گفت: از یک بنگاه زیانده نمی‌توان انتظار اصلاح ساختار و تعمیق ساخت داخل را در مقیاس وسیع و پایدار داشت.

مهدی صادقی‌نیارکی افزود: برای بازسازی اقتصاد صنعت خودرو و برنامه تحولی این صنعت ۹ پروژه تعریف‌شده که بحث اصلاح قیمت‌گذاری در زنجیره ارزش تولید خودرو نخستین پروژه است.

وی گفت: در این راستا تولید خودرو در ۶ ماه نخست سال ۳.۶ درصد رشد داشت.

او بیان کرد: اصلاح ساختار مدیریتی و مالکیتی خودروسازان، توسعه و نوسازی ناوگان تجاری که امروز با کمتر از ۱۰ درصد ظرفیت خود مشغول فعالیت است، از دیگر پروژه‌های تعریف شده است.

صادقی‌نیارکی درباره برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تولید ۳ میلیون انواع خودرو در افق ۱۴۰۴ خاطرنشان کرد: این برنامه همان برنامه ایدرو در دهه ۸۰ است که برای افق ۱۴۰۴ پیش‌بینی شده بود اما در یک دهه گذشته صنعت خودرو به‌دلیل مشکلات ساختاری داخلی و همچنین مشکلات تحمیلی پیرامونی و تحریم‌ها نتوانسته به این رقم برسد.

معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان کرد: از تیر ۹۸ تاکنون با برگزاری ۴ میز ساخت داخل در صنعت خودرو و قطعه‌سازی، ۳۴۱ میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی حاصل شده است.

معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت در ادامه همچنین با اشاره به مسیر رو به رشد صنعت در سال گذشته و در امتداد آن در سال ۱۴۰۰، گزارشی از وضعیت تولید کشور ارائه داد.

صادقی‌نیارکی با اشاره به ایجاد برش استانی برای تحقق این برنامه در سال ۹۹ از هدف‌گذاری توسعه ساخت داخل توسط استان‌ها در دو سال اخیر خبر داد و گفت: برای توسعه ساخت داخل در سراسر کشور ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار هدف‌گذاری کردیم.

معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت در بخش دیگری از سخنانش اشاره‌ای به شاخص‌های اصلی در بخش صنعت داشت و گفت: در ۶ ماهه امسال بیش از ۳ هزار و۳۰۰ پروانه به بهره‌برداری رسیده که در مقایسه با سال گذشته روند افزایشی داشته است. در این بازه زمانی اشتغال صنعتی نیز افزایش یافت و حدود ۲۰ درصد رشد داشته و برای بیش از ۷۶ هزار نفر اشتغال صنعتی ایجاد شده است.

دعوت از خودروسازان خصوصی برای برگزاری میز ششم

در ادامه این آیین آرش محبی‌نژاد، دبیر انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور گفت: حضور خودروسازان خصوصی از میز ششم به بعد لازم است، زیرا هم تشویق می‌شوند و هم دستاوردهای آن بخش بیشتر معرفی می‌شود.

دبیر انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور افزود: توان بالقوه صنعت قطعه‌ کشور، وقتی پیش‌تر ۸۵ درصد خودروهای پرتیراژ نظیر پراید، سمند، پژو ۴۰۵ و... داخلی‌سازی شده بود به میزان ۲ میلیون و ۲۰۰هزار خودرو در سال بود اما اکنون با دو چالش مواجه شده است.

این مقام صنفی در ادامه خاطرنشان کرد: گلوگاه نخست در ۱۵ درصد باقیمانده داخلی‌سازی است که مربوط به قطعات خاص، نیمه‌هادی‌ها و قطعات الکترونیک و مواد اولیه خاص مثل پلیمرهای مهندسی و آلیاژی است.

محبی‌نژاد ادامه داد: گلوگاه دوم در زمینه زیرساخت‌های خود خودروسازان است که باید همگام با خودروسازی روز جهان به‌ویژه در موضوع خودروهای الکتریکی رشد کنند.

دبیر انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور برنامه تولید ۳ میلیون خودرو تا افق ۱۴۰۴ را امکان‌پذیر دانست، اما گفت: این حجم تولیـد نیازمنـد یک پیش‌نیـازهایی است که بایـد با تعامل و همـکاری بخـش خصوصی انجـام شود.

سخن پایانی

بنابر این گزارش تا امروز ۵ میز تخصصی برای صنعت خودرو برای تعمیق ساخت داخل محصولات برگزار شده است. پیشنهاد قطعه‌سازان ادامه یافتن برگزاری این میزها با حضور خودروسازان بخش خصوصی است. این شرکت‌ها با کمترین درصد داخلی‌سازی و بدون محدودیت در قیمت‌گذاری در کشور فعالیت دارند. به‌نظر می‌رسد ضرورت دارد امروز وزارت صنعت، معدن و تجارت به حوزه شرکت‌های خصوصی خودروسازی ورود کند و دستورالعمل‌های لازم از جمله الزام ۴۰ درصد داخلی‌سازی را برای آنها پیاده کند.