به‌نظر می‌رسد شانه‌های صنعت چاپ استان، تحمل بار سنگین مشکلات ذکرشده را ندارد و فعالان این عرصه پس از عمری دویدن و پله‌های دستگاه‌های متولی را طی کردن، دست خالی مانده و نظاره‌گر ورشکستگی واحدهای خود شده‌اند.

بانک‌ها به‌ویژه آنها که در راستای حمایت از تولید نام‌گذاری شده‌اند و حتی نام تولید را یدک می‌کشند، نه‌تنها دست یاری به سمت این صنعت دراز نکرده‌اند، بلکه برعکس عمل کرده و گذشته از این با اعمال قوانین دست‌وپاگیر و ساختگی، برخوردهای ناشایست و اختصاص دادن همکاری خود، تنها به واحدهای اندک و مشخص و رویگردانی از چاپخانه‌داران، زخم فعالان این صنعت را عمیق‌تر کرده‌اند.

بسیاری از فعالان این حوزه معتقدند نفس‌های صنعت چاپ آذربایجان‌‎غربی به‌شماره افتاده و خبر از آینده‌ای ناگوار می‌دهد که تبعات ناشی از مرگ این صنعت ۲۰۰ساله، آسیب‌های زیادی نصیب بخش فرهنگ این استان خواهد کرد.

همچنین فعالیت چاپخانه‌های زیرزمینی (غیرمجاز) توسط برخی و نبود نظارت نهادهای مربوطه و برخورد با آنان زمینه‌ای فراهم کرده تا این چاپخانه‌ها با فرار از مالیات، سودهای کلانی به‌دست آورده و هرچه بیشتر چاپخانه‌های بنام و مطرح استان را در تنگنا قرار دهند.

فرسوده بودن امکانات و تجهیزات صنعت چاپ استان، مشکلی دیگر به مشکلات این صنف اضافه کرده و از رسیدن به‌حق خود بازداشته است، علاوه بر این افزایش نرخ کاغذ و برداشته شدن ارز ۴۲۰۰ تومانی، قصه تلخ دیگر این صنعت دیرپای استان آذربایجان‌غربی است.

وارداتی شدن مواد اولیه و ماشین‌آلات هم، نفس صنعت چاپ و فعالان آن را کندتر کرده، چنان که رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان می‌گوید: چاپخانه‌داران سالانه ۷۰۰ میلیون مالیات پرداخت می‌کنند و این مالیات سنگین اجازه ادامه فعالیت به فعالان این صنعت را نمی‌دهد.

مجید محبی ضمن بیان این مطلب افزود: روزبه‌روز وضعیت صنعت چاپ استان بدتر می‌شود و فعالان این صنعت بی‌نصیب از سرمایه در گردش و حمایت‌های لازم هستند.

رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان، نبود حمایت و مانع‌تراشی بانک‌ها را از جمله مشکلات صنعت چاپ استان و فعالان این صنعت دانست و گفت: بانک‌ها تنها به ۱۴ واحد موردنظر وام می‌دهند،اما صاحبان چاپخانه بی‌بهره از تسهیلات هستند حتی بانک کارآفرینی امید و توسعه هم همکاری با این صنف ندارد و حمایتی نمی‌کند.

محبی ادامه داد: بانک‌ها با اعمال قوانین ساختگی نه‌تنها مانع دسترسی چاپخانه‌ها به تسهیلات می‌شوند، بلکه با برخورد نه‌چندان مطلوب با سرمایه‌گذاران این بخش، فرصت فعالیت را از آنها می‌گیرند.

وی افزود: بانک با سود ۱۸درصدی وام می‌دهد، آن هم با وثیقه و ضامن و در صورتی که یک قسط از زمان پرداخت عقب بیفتد، از حساب صاحب چاپخانه برداشت می‌کند، در حالی که این مهم را باید معیار قرار دهند که صنعتگر ممکن است همیشه پولی برای پرداخت در اختیار نداشته و نیازمند زمان بیشتری باشد.

محبی اظهار کرد: بانک‌ها نه‌تنها نسبت به صنعت چاپ استان بی‌مهری کرده و برای پرداخت وام فرآیند سختی را اتخاذ می‌کنند، بلکه سفارشات چاپی خود را هم به‌جای واگذاری به چاپخانه‌های استان به استان‌های دیگر ارسال می‌کنند.

رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان آذربایجان‌غربی اضافه کرد: برخی دستگاه‌ها اعتبارات قابل توجهی را سالانه صرف سفارشات چاپی خود می‌کنند،اما این مبلغ و حتی اندکی از آن به‌دست چاپخانه‌های مطرح و مشخص استان نمی‌رسد بلکه توسط بعضی نصیب برخی افراد سودجو می‌شود.

وی یادآور شد: پیگیری‌ها و جلسات ما با مدیران و مسئولان این ارگان‌ها و یادآوری ردپای سودجویان در سفارشات چاپی‌شان راه به جایی نبرده و تاکنون نتیجه‌ای نگرفته‌ایم.

محبی به بورس رفتن کاغذ را عامل بازدارنده دیگری برای چاپخانه‌های استان دانست و گفت: این وضعیت در عمل چاپخانه‌ها را دچار مشکلات اساسی می‌کند.

محبی افزود: با وضعیت به‌وجودآمده و نبود حمایت و دست خالی ماندن چاپخانه‌ها، بسیاری از بهترین اپراتورها و طراحان این صنف به کشورهای همجوار رفته و در آنجا فعالیت می‌کنند، در حالی که برای این نیروها سرمایه‌گذاری و آموزش‌های مختلف به آنها داده شده و به‌عبارتی سرمایه چاپخانه‌ها محسوب می‌شوند.

تهدید جدی چاپخانه‌های زیرزمینی

وی اظهار کرد: چاپخانه‌های زیرزمینی یکی دیگر از معضلات پیش‌روی چاپخانه‌داران این استان بوده که با فرار از پرداخت مالیات و اتکا به شیوه‌های مختلف، سفارش‌های چاپی را از ارگان‌ها دریافت کرده و سودهای کلانی دریافت می‌کنند.

محبی فعالیت خارج از وظیفه کانون‌های تبلیغاتی را دیگر مشکل پیش‌روی چاپخانه‌های استان دانست و افزود: کانون‌های تبلیغاتی هم به‌جای انجام کار اصلی خود به حوزه فعالیت چاپخانه وارد شده و اقدام به دریافت سفارش چاپی میلیاردی کرده و مانع فعالیت چاپخانه‌های رسمی می‌شوند.

پیشکسوت صنعت چاپ آذربایجان‌غربی با بیان اینکه صنعت چاپ استان از نبود حمایت و بی‌مهری بانک‌ها رنج می‌برد، افزود: بانک‌های استان می‌توانند با اعطای وام‌های کم‌بهره، حیاتی دوباره به صنعت چاپ استان ببخشند،اما تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است.

قنبری، مدیر چاپ‌افست ارومیه نیز با بیان‌اینکه صنعت چاپ استان ارزآوری خوبی برای استان دارد و می‌تواند سفارش‌های چاپی از کشورهای همجوار دریافت کرده و همچنین وارد بازار رقابت آنها شود، گفت: به‌دلیل فرسوده بودن ناوگان صنعت چاپ و نبود حمایت از سوی دستگاه‌های مختلف و موانع و مشکلات متعدد، تاکنون نتوانسته از این موقعیت بهره‌مند شود.

وی بااشاره به همجواری استان با چند کشور خارجی و امکاناتی نظیر برق، کارگر و نیروی متخصص در استان افزود: این امکانات در کشورهای همجوار وجود ندارد، درحالی که آذربایجان‌غربی از ظرفیت خوبی در زمینه صنعت چاپ بهره‌مند است و می‌تواند وارد بازار رقابت با کشورهای همجوار شود،اما به‌‎دلیل حمایت نشدن از سوی بانک‌ها و دستگاه‌های دیگر نتوانسته به این مهم دست یابد.

قنبری افزود: کشورهای همسایه بهترین بازار کار برای تولیدکنندگان هستند که دستگاه‌های فرسوده این اجازه را به ما نمی‌دهد و حمایت عادلانه از صنعت چاپ استان انجام نمی‌شود.

قنبری اضافه کرد: صنعت چاپ، صنعتی تولیدی است که اشتغالزایی ایجاد می‌کند و اگر حمایت‌های لازم انجام نشود، چاپخانه‌ها در 6 ماهه دوم سال با مشکلات متعددی مواجه خواهند شد.

وی افزود: در طول سالیان متمادی، رهبر معظم انقلاب بر حمایت از تولید تاکید فرموده‌اند و امسال نیز دوباره به این موضوع اشاره کرده‌اند،اما وام‌های اعطایی به افرادی داده می‌شود که دستی در کار تولید ندارند.

قنبری با بیان اینکه حمایت از تولید تنها شعار شده است، گفت: حمایتی از تولیدکننده انجام نمی‌شود و قوانین ساختگی باعث می‌شود، هم تولیدکننده با آسیب‌های جدی مواجه شود و هم پول و سرمایه خود را به‌سمت شغل‌های کاذب سوق دهد.

مدیرچاپ‌افست ارومیه با بیان‌اینکه مواد اولیه صددرصد و ماشین‌آلات ۹۰ درصد وارداتی شده است، گفت: از سوی دیگر، برداشته شدن ارز ۴۲۰۰تومانی، افزوده شدن نرخ کاغذ و مالیات گمرکی مشکلات چاپخانه‌داران را مضاعف کرده و در عمل به چاپخانه‌ها شوک وارد کرده است. وی به آسیب‌های ناشی از تعطیلی چاپخانه‌ها اشاره کرد و گفت: در صورت ادامه این روند و تعطیلی چاپخانه‌ها تبعات جبران‌ناپذیری گریبانگیر جامعه خواهد شد، زیرا اگر در هر چاپخانه ۱۰ نفر کار کنند، با بیکار شدن ۱۰ نفر، چندین نفر دیگر بی‌نصیب از درآمد شده و گرفتار مشکلات مختلفی خواهند شد. مدیر چاپ افست ارومیه ادامه داد: در کشوری مثل ترکیه پس از صنعت گردشگری، صنعت چاپ، تولید و بسته‌بندی از اولویت حمایتی برخوردار است، در حالی که در آذربایجان‌غربی نگاهی به صنعت که شاخه بزرگ آن، صنعت چاپ است، وجود ندارد.

ورشکستگی ۳۵ چاپخانه در یک سال

پیشکسوت صنعت چاپ آذربایجان‌غربی اظهار کرد: از سال گذشته تاکنون ۳۵ چاپخانه افست، دیجیتال و بنر در استان ورشکست شده و نزدیک ۴۰ نفر بیکار شده‌اند.

وی افزود: همچنین بسیاری از چاپخانه‌های استان به‌دلیل افزایش نرخ مواد اولیه، مالیات‌های سنگین، مشکلات ناشی از بیمه، نبود حمایت بانک‌ها و نداشتن سرمایه مجبور به تعدیل نیرو شده و می‌شوند، چنان که در برخی چاپخانه‌ها نزدیک ۲۰ نفر تعدیل نیرو شده، در حالی که هریک از این نیروها سرمایه‌های چاپخانه‌ها بوده‌اند.

فعال حوزه صنعت چاپ استان نیز گفت: تعطیلی و ورشکستگی چاپخانه‌ها، جمعیت بیکار استان را مضاعف کرده و سفره‌های خانواده‌های نیروهای بیکارشده از این صنف را کوچک کرده است.

وی که خود را معرفی نکرد، افزود: ما فعالان حوزه صنعت، تولیدکننده‌ایم، وقتی تولیدکننده هستیم باید دست یاری به‌سوی ما دراز شود نه اینکه آنقدر در مسیر بانک‌ها و دستگاه‌های مختلف رفت‌وآمد کنیم و جواب ناخوشایند بشنویم که رنجی دیگر بر رنج‌های‌مان افزوده شود و رمقی برای ادامه  و کار کردن نداشته باشیم.

این صنعتگر اظهار کرد: دست‌های ما خالی است و شانه ما نمی‌تواند سنگینی بار مالیات و بیمه را تحمل کند، ما به جایی رسیدیم که امروز دیگر مجبور می‌شویم نیروهای خود را تعدیل کرده و تنها با چند نفر ادامه بدهیم، زیرا توان پرداخت حقوق ماهانه 6 ، 7 میلیونی را نداریم.

سخن پایانی

صنعت چاپ آذربایجان‌غربی قدمتی ۲۰۰ساله دارد و این استان در ردیف نخستین‌های صنعت چاپ کشور است، چنان که شهرستان خوی پس از تبریز و ری سومین شهر و ارومیه ششمین شهر در صنعت چاپ کشور به‌شمار می‌رود. نخستین چاپخانه در ارومیه را میسیون امریکایی به‌نام «پرکینز» در سال ۱۸۴۰ میلادی با مدیریت فردی به‌نام «بریت» راه‌اندازی کرد و نخستین کتابی که در این چاپخانه منتشر شد «در پیرامون لزوم قلب جدید» نام داشت،اما امروز این صنعت دیرپا غبار فراموشی به‌ خود گرفته است. همچنین در حال‌ حاضر ۳۶۰ واحد چاپخانه در استان وجود دارد که همچنان گریبانگیر مشکلات متعددی هستند و به‌عبارتی غبار فراموشی گرفته و بی‌نصیب از حق واقعی خود هستند.