از ۳ دیدگاه می‌توان به حوزه رمزارزها توجه کرد. حوزه اول فناوری، رگلاتوری و قانون‌گذاری است. حوزه دوم بحث سرمایه‌گذاری و تجارت است. حوزه سوم نیز فناوری را شامل می‌شود که موضوعی مشترک بین بخش‌های حکومت و مردم است. دولت و بخش خصوصی با مشارکت و همکاری هم می‌توانند این موضوع را پیش ببرند. دانشگاه‌ها و بخش‌های تحقیقاتی و حمایت‌های مالی و زیرساختاری دولت در این بخش بسیار مهم است. قانون‌گذاری و رگلاتوری موضوعی کاملا حکومتی است که بخش خصوصی در این زمینه فقط می‌تواند نقش مشاوره‌ای داشته باشد.

در بحث سرمایه‌گذاری و تجارت، رمزارزها بخش خصوصی در سطح ایران و جهان حضور دارد اما بخش دولتی در این زمینه کاری انجام نداده است. بار اصلی فعالیت در حوزه رمزارزها همان‌گونه که در طبیعت این فناوری است به دوش بخش خصوصی و عموم مردم قرار دارد. در حوزه فناوری‌های مربوط به رمزارزها بخش خصوصی ایران در لبه فناوری جهان حرکت می‌کند اما بخش دولتی و دانشگاه‌ها فعالیت چندانی نکرده‌اند. در حوزه قانون‌گذاری نیز بخش حکومتی تا این لحظه فعالیت خاصی نداشته و در حوزه تجارت هم بخش خصوصی کاملا فعال است. در تمامی قسمت‌های این بخش فعالیت‌های گسترده‌ای انجام‌شده است. به‌طور کلی در بخش دولتی و حکومتی پیرامون رمزارزها و فناوری‌های وابسته، نوعی سردرگمی مشاهده می‌شود.

ایجاد یا استفاده از یک فناوری جدید دارای مراحلی است. در گام نخست باید نیاز را شناسایی کرد. آیا نیازی وجود دارد که با فناوری‌های قبلی قابل رفع نباشد؟ پاسخ به این سوال، قدم بعدی را در پی خواهد داشت. پس از مطالعات اولیه باید ببینیم امکان ایجاد یا ورود به حوزه فناوری را داریم؟ ایجاد یا انتقال دانش فنی یا امکان بومی‌سازی آن چگونه است؟ این مرحله را امکان‌سنجی می‌گوییم. گام بعدی پیش‌طراحی براساس رفع عیوب و نمونه‌سازی مجدد است. این مرحله می‌تواند به‌صورت طراحی از صفر یا مهندسی معکوس باشد. این مرحله به‌صورت تک‌سازی و تولید کارگاهی انجام می‌شود. از این به بعد باید مطالعات فنی و اقتصادی برای تعیین ظرفیت اقتصادی، میزان سرمایه لازم و تعیین نوع مواد، میزان مواد، دستگاه‌های موردنیاز، زیرساخت‌های موردنیاز، کارکنان و... انجام شود تا بتوانیم وارد مرحله تولید انبوه شویم.

خودپردازهای رمزارزی در ایران

درباره CTM (دستگاه ATM با امکان خریدوفروش بیت‌کوین، لایت‌کوین، اتریوم و سایر ارزهای رمزنگاری شده) تمامی مراحل ذکرشده را پشت‌سر گذاشتیم. طرح توجیهی فنی و اقتصادی نیز تدوین شد. طرح یادشده برای سرمایه‌گذاری در داخل و تولید در خارج ایران آماده شده است.  CTM آماده ورود به تولید انبوه است. 

ماجرای رمزارزها با پشتوانه بیمه و بانک

بحث بانک، بیمه و رمز ارز کمی رویایی به نظر می‌رسد. بانک‌ها و بیمه‌ها تفاوت ساختاری با رمزارزها دارند. رمزارزها بر پایه فناوری بلاک‌چین تعریف می‌شوند. ویژگی اصلی بانک و بیمه متمرکز بودن است. به نظر شما، جمع ضدین امکان‌پذیر است؟ دانش فلسفه می‌گوید هیچ پدیده‌ای با ضدخود جمع نمی‌شود و اگر بشود نتیجه‌اش از بین رفتن پدیده خواهد بود. چگونه می‌توانید رمزارز را با بانک و بیمه یکجا جمع کنید؟ معنی این حرف این نیست که فناوری بلاک‌چین در بانکداری و صنعت بیمه کاربرد ندارد. هم‌اکنون بلاک‌چین در این دو حوزه حضور فعال و عمیقی دارد اما تولید رمزارز توسط بانک، سازمان بیمه یا هر سازمان متمرکز دیگری دور از ذهن است.

تاثیرگذاری توکن همراه اول بر بازار

همراه اول یکی از شرکت‌های پیشرو در فناوری‌های نوین است. ورود همراه اول به این حوزه و ساخت توکن اختصاصی فی‌نفسه خوب است و در مراحل ابتدایی می‌تواند تاثیر مثبتی بر بازارهای داخلی داشته باشد. به نظر نمی‌رسد توکن همراه اول تأثیر اقتصادی قابل لمسی بر بازار بگذارد. همراه اول و دیگر اپراتورهای فعال در ایران، حضور بسیار فعال در بخش‌های مختلف اجتماعی ایران به‌عنوان حامی دارند.  پیشنهاد به دولت ورود سریع، دقیق و مبتنی بر تحقیقات وسیع و مشاوره از آگاهان به بخش فناورانه و دانش حوزه است. دانشگاه‌ها و حوزه‌های تحقیقاتی باید هرچه سریع‌تر وارد حوزه بلاک چین و رمز ارزها شوند. تولد یک پول به‌نام بیت‌کوین یا تولد یک اقتصاد نوین بر پایه بلاک‌چین مسئله نیست. مسئله فراتر از تولد فناوری جدید است. مسئله بروز یک انقلاب فناوری و انقلاب صنعتی است که انقلاب اقتصادی و سپس انقلاب اجتماعی و سیاسی را در پی خواهد داشت. حتی ممکن است تغییرات ژئوپلتیک را ایجاد کند.

 بازار سرمایه‌ براساس ترس و طمع استوار می‌شود. ترس بیش از اندازه و طمع زیاد هر دو موجب هلاکت است. دیدیم که طمع در بازار بورس چه بر سر مردم آورد. از سویی ترس از سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین چگونه فرصت سودآوری را از بین برد. مردم از اینکه وارد بازار رمزارزها شوند، نترسند. این پول هم درست مثل پول‌های کاغذی که زمانی موردقبول مردم نبودند جایگاه خود را پیدا می‌کند. با دانش، آگاهی، شعور و معرفت قدم بردارند. سرمایه‌گذاری فقط خرید یک کالا به‌نام رمزارز نیست. سرمایه‌گذاری خرید محصول، خرید دانش و خرید مشاوره است. حاصل این گزاره خرید آینده خواهد بود. رقابت با جهان امکان‌پذیر نیست تا در رقابت با خودمان پیروز شویم. تا زمانی‌که بهترین دستاورد خود را ارائه ندهیم، بهترین جهان نخواهیم شد.