سیزدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت در بیست و پنجمین روز آذر در حالی به پایان رسید که مستندهایی با سوژه‌های متنوع از مذهبی تا ورزشی به جایزه رسیدند.
به‌گزارش خبرنگار صمت، آیین پایانی سیزدهمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت، شامگاه ۲۵ آذر با حضور حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی، علی ربیعی سخنگوی دولت، علیرضا رضاداد مشاورارشد سازمان سینمایی، امیر ناظمی معاون وزیر ارتباطات، محمد حمیدی‌مقدم دبیر سیزدهمین جشنواره سینماحقیقت و مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، محمدمهدی طباطبایی‌نژاد معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی، مسعود خوانساری رئیس اتاق بازرگانی تهران، منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما، مرتضی رزاق‌کریمی قائم‌مقام مدیرعامل مرکز گسترش و... در تالار وحدت برگزار شد.
در این آیین که محمدرضا شهیدی‌فرد اجرای آن را برعهده داشت، تعداد زیادی از مستندسازان پیشکسوت و جوان از جمله محمدرضا اصلانی، منوچهر طیاب، محمد تهامی‌نژاد، احمد ضابطی جهرمی، حسین ترابی، سیف‌الله صمدیان، مهرداد اسکویی، سام کلانتری، محسن شامحمدی میراب، احمد ضابطی‌جهرمی، رائد فریدزاده، محمدحسین مهدویان، فرید فرخنده‌کیش، بهرام عظیمی و سردار احمدنوریان هم حضور داشتند.
۳۵ هزار نفر به تماشا نشستند
محمد حمیدی‌مقدم، دبیر جشنواره سینماحقیقت و مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در آیین پایانی با خوشامدگویی به مهمانان این جشنواره گفت: پرسش‌های جدید نیاز به پاسخ‌های جدید دارند. نمی‌شود در این فضای پویا و پرتحرک به روش‌های قدیمی بسنده کرد. نوزایی و دگرگونی نشان‌دهنده درک درست ما از شرایط زمانه است. همچنین تجربه ارزشمند برگزاری ۱۲ دوره گذشته جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت را چراغ راه خود می‌دانیم و با گام‌های استوار مسیرهای تازه را مانند یک درخت تنومند با ریشه‌های کهن و جوانه‌های نو تجربه می‌کنیم.
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با اشاره به برخی از آمارهای این رویداد بین‌المللی سینمای مستند توضیح داد: امسال ۳۵ هزار و ۸۶ مخاطب به تماشای فیلم‌های جشنواره سینما حقیقت نشستند و ۲۷ هزار و ۳۵۰ نفر نیز با رزرو بلیت فیلم‌ها را تماشا کردند. همچنین ۷۷۳۶ بلیت فروخته شد و میانگین روزانه حدود ۴ هزار تماشاگر در این رویداد به ثبت رسید.
رضایت همگانی و امکان دسترسی بهتر به فیلم‌ها و برنامه‌ها یکی دیگر از دستاوردهای این تحول است و باید بگویم که در این مسیر گام‌های بیشتری برخواهیم داشت.
وی خاطرنشان کرد: تعداد ۱۶۸ فیلم در سیزدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت نمایش داده شد که از این میان سهم بخش مسابقه ملی ۶۲ فیلم بود. همچنین ۵۴ اثر در بخش مسابقه بین‌الملل، ۲۹ فیلم در بخش جایزه شهید آوینی، ۱۶ فیلم در بخش خارج از مسابقه و گلچینی از بهترین مستندهای جهان از ۳۹ کشور در این رویداد نمایش داده شدند. رنگین‌کمانی از برترین آثار مستند ایرانی از شهرهای دور و نزدیک سینماحقیقت نشان داد که ایران فقط محدود به تهران نیست.
دبیر جشنواره سیزدهم سینماحقیقت با بیان اینکه تصویری امیدوارکننده از ظرفیت و توانایی هنرمندان سراسر ایران در جشنواره ارائه شد، گفت: فرصتی یگانه برای دیدن همه‌جا و شنیدن همه صداها در جشنواره ایجاد شد.
سینماحقیقت این قابلیت‌ها را به خود دید و شنید و به آن پاسخ داد. نمایش منتخبی از آثار جشنواره در ۲۰ استان باعث شد مردم تصویر خود را در آینه مستند ببینند؛ در واقع یک فراخوان عمومی برای تماشای مستند در سراسر ایران و در کنار آن تلاش برای ایجاد چرخه اقتصادی مستند برای نخستین‌بار از طریق فروش بلیت و توجه به حقوق مادی و معنوی صاحبان آثار ایجاد شد.
سینماحقیقت نشان داد چه جوانان برومندی به سینمای مستند روی آورده‌اند و تجربه پیشکسوتان چقدر گرانبهاست. جشنواره چهاردهم نزدیک است و تجربه‌های دوره سیزدهم را به‌کار می‌بندیم تا مسیر را ادامه دهیم.
جایزه هنر و تجربه
در ادامه این آیین با حضور ۲ کارگردان قدردانی شده جایزه هنر و تجربه سال گذشته جشنواره سینما حقیقت، بابک بهداد و آرمین ایثاریان برای اهدای جایزه هنر و تجربه روی صحنه آمدند و تندیس هنر و تجربه به سام کلانتری، کارگردان «جایی برای فرشته‌ها نیست» و فرزاد خوشدست، کارگردان «خط باریک قرمز» اهدا شد.
در ادامه سردار احمد نوریان برای اهدای جایزه بخش آسیب‌های اجتماعی روی صحنه حضور پیدا کرد و لوح قدردانی و جایزه نقدی این بخش، از سوی معاونت اجتماعی نیروی انتظامی به «خط باریک قرمز» به کارگردانی فرزاد خوشدست تقدیم شد.
در ادامه نوبت به اهدای جایزه شبکه مستند رسید. سیدسلیم غفوری، مدیر شبکه مستند که برای اهدای جایزه شبکه مستند روی صحنه آمده بود، لوح افتخار و جایزه نقدی شبکه مستند سیما را به مهدی فارسی کارگردان فیلم «صد سال تنهایی» اهدا کرد.
برگزیدگان بخش کارآفرینی
در ادامه هیات داوران بخش مسابقه فیلم‌های مستند کارآفرینی معرفی شدند. مهدی باقری و شهاب‌الدین عادل از اعضای هیات داوری این بخش برای اعطای جایزه روی سن آمدند و مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران نیز آنها را همراهی کرد.
جایزه سوم این بخش شامل تندیس جشنواره، دیپلم افتخار به فیلم «خودکار» به کارگردانی محمد ثقفی تعلق گرفت. محمد ثققی پس از دریافت جایزه گفت: ممنونم از آقای رفوگران –پدر نوشت‌افزار ایران- که به من اجازه دادند به زندگی ایشان نزدیک شوم، جلوی دوربین من آمدند و اجازه ساخت این مستند را دادند. او در ادامه این جایزه را به همراه و همسرش تقدیم کرد.
جایزه دوم در این بخش که شامل تندیس جشنواره، دیپلم افتخار بود به محمد واعظی کارگردان فیلم «رویای آب» و جایزه اول به مهدی گنجی برای ساخت فیلم «من می‌خواهم شاه بشم» اهدا شد. جایزه اول شامل تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ ۱۵۰ میلیون ریال بود.
همچنین لوح قدردانی این بخش به علی‌اکبر رفوگران شخصیت فیلم «خودکار» ساخته محمد ثقفی و محمد قائم‌پناه شخصیت فیلم «رویای آب» به کارگردانی محمد واعظی تقدیم شد.
برگزیدگان بخش بین‌الملل
در ادامه بهمن نورایی، مدیر بازرگانی مرکز گسترش سینمای مستند که ترجمه صحبت‌های داوران خارجی را برعهده داشت روی صحنه آمد و از داوران خواست تا به او بپیوندند.
هیات داوران بخش مستندهای کوتاه و نیمه‌بلند مسابقه بین‌الملل که عبارتند از رائد فریدزاده از ایران، وتون نورکلاری از کوزوو و منگ ژی از کشور چین برای اهدای جایزه روی صحنه حاضر شدند.
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی این بخش به فیلم «و آنگاه شب فرا می‌رسد» ساخته مایا نواکوویچ تولید کشورهای صربستان و بوسنی اهدا شد. جایزه بهترین کارگردانی مستند کوتاه نیز شامل تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ ۳۰۰۰ دلار به فیلم «آشو» به کارگردانی جعفر نجفی از ایران اهدا شد. در ادامه هم جایزه ویژه هیات داوران در بخش مستند نیمه بلند به «قاشق» ساخته لیلآ پاکالنینا تولید کشورهای لتونی، نروژ، لیتوانی رسید.
برگزیدگان بخش مستند بلند بین‌الملل
مهرداد اسکویی (ایران) و زلاتینا روسووآ (بلژیک) از داوران این بخش برای اهدای جوایز بخش مستند بلند بین‌الملل روی صحنه حضور پیدا کردند. لوح قدردانی هیات داوران در این بخش به فیلم «خسوف» به کارگردانی محسن استادعلی از ایران تعلق گرفت.
جایزه ویژه هیات داوران بخش مستند بلند نیز شامل تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ ۲۰۰۰ دلار به‌طور مشترک به فیلم‌های «قهرمان گله» ساخته تون‌فان زانتفورت از کشور هلند و «جایی برای فرشته‌ها نیست» به کارگردانی سام کلانتری از ایران تعلق گرفت. دبیر سفارت هلند در ایران به نمایندگی از زانتفورت جایزه فیلم «قهرمان گله» را دریافت کرد.
جایزه بهترین کارگردانی مستند بلند جشنواره نیز شامل تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ ۵۰۰۰ دلار به فیلم «کنار رینگ» به کارگردانی آندره هورمان و تولیدکشورهای آلمان و امریکا اختصاص یافت.
برگزیدگان جایزه شهید آوینی
هیات داوران بخش جایزه شهید آوینی که عبارت بودند از سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد، مسعود فراستی، مهدی قربان‌پور برای اهدای جوایز روی صحنه آمدند.
تندیس برنز شهید آوینی، دیپلم افتخار به حامد سعیدی‌راد کارگردان فیلم «کاست» رسید. تندیس نقره شهید آوینی، دیپلم افتخار به امیرحسین نوروزی کارگردان فیلم «خاطرات موتورسیکلت» تعلق گرفت و در نهایت تندیس طلا شهید آوینی، دیپلم افتخار به امیر اُصانلو کارگردان فیلم «پیرمرد و خواننده» تقدیم شد.
جلوه تعالی سینمای مستند
آیین پایانی جشنواره سینما حقیقت در ادامه میزبان حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی بود. حسین انتظامی ضمن خیرم مقدم به حاضران گفت: خوشبختانه سینمای مستند مسیر رو به تعالی دارد و یکی از جلوه‌های آن هم جشنواره سینماحقیقت است که سال‌به‌سال موفق‌تر برگزار می‌شود و خط بطلان مجددی بر تمامی باورهای غلط می‌کشد.
خوشبختانه کمیت و کیفیت آثار نسبت به سال گذشته ارتقا یافته است و من وظیفه خود می‌دانم از زحمات آقای طباطبایی‌نژاد تشکر کنم چون بخش عمده فیلم‌های جشنواره محصول تلاش‌های ایشان در زمان حضورشان در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی بوده است.
وی افزود: اینکه ایشان به ما در سازمان سینمایی پیوستند نشان می‌دهد فعالان حوزه سینمای مستند تا چه اندازه می‌توانند در حوزه سیاست‌گذاری کمک کنند، فیلم‌های امسال از نظر جغرافیای فیلمسازی تنوع خوبی داشتند.
رئیس سازمان سینمایی خاطرنشان کرد: فیلم‌های مستند امسال متنوع بودند. بخش‌های جدیدی به جشنواره اضافه شده بود که از آنها استقبال شد. همچنین نقطه عطف دیگر این دوره از جشنواره حضور صنوف در بخش سیاست‌گذاری جشنواره است.
رئیس سازمان سینمایی با بیان اینکه مدتی است فرهنگ مستند دیدن رواج یافته، اظهار کرد: این خبر خوبی برای مستندسازان است. این روزها مستند را در قاب تلویزیون نمی‌بینیم. همه ما باید همت کنیم که این فرهنگ بیش از پیش رواج یابد.
انتظامی با اشاره به این مطلب که سال آینده هم بودجه‌های حمایتی برای سینمای مستند مانند سال گذشته، افزایش می‌یابد؛ گفت: اگر مسئولی سیاستی را اعمال و نتیجه‌اش در عمل ثابت نشود، خوب نیست. اما زمانی که این تصمیم در برنامه‌وبودجه اعلام می‌شود، نتایج مثبتی را خواهیم دید. همچنین در حوزه پخش و عرضه مستند نیز باید بودجه‌ای را برای سامانه‌های درخواستی درنظر بگیریم.
وی اضافه کرد: ما شاهد تداوم رایزنی با نهادها برای همکاری و مشارکت در تولید مستند که جلوه‌اش در همکاری با اتاق بازرگانی اتفاق افتاد، هستیم. ورود نهادهایی از این دست به خلق ارزش‌افزوده به شیوه‌ای که در منافع اثر دخیل باشند، نیز کمک می‌کند.
برگزیدگان بخش مسابقه ملی
اعضای هیات داوران بخش مسابقه ملی شامل یونس شکرخواه، سیف‌الله صمدیان، پیروز کلانتری، حبیب احمدزاده، محمدحسین مهدویان و مونا زندی حقیقی برای اهدای جوایز روی صحنه حاضر شدند، در این میان کامران شیردل دیگر عضو هیات داوران به‌دلیل کسالت نتوانست به آیین بیاید.
شهیدی‌فرد پیش از آغاز اهدای جوایز به نمایندگی از جشنواره سینماحقیقت خبر داد که پرهام دانشی کاراکتر اصلی فیلم «ایران وود» می‌تواند فیلم بعدی‌اش را راحت‌تر بسازد.
در رشته بهترین نویسنده گفتار متن یا گوینده، تندیس جشنواره، دیپلم افتخار به‌طور مشترک به امیرمهدی حکیمی و حجت بامروت، نویسندگان فیلم «مهدی که به دنیا آمد» تقدیم شد.
همچنین در رشته بهترین صدا، تندیس جشنواره، دیپلم افتخار انسیه ملکی صداگذار فیلم «کاغذ پاره‌ها» اهدا شد. انسیه ملکی پس از حضور روی صحنه و دریافت جایزه گفت: من از کارگردان فیلم آقای بهزاد نعلبندی که واقعا یک‌تنه برای این پروژه زحمت کشیدند و در صداگذاری بسیار به من کمک کردند، ممنونم.
در ادامه این بخش، علی ربیعی سخنگوی دولت نیز در این بخش برای همراهی هیات داوران در اهدای جوایز روی صحنه رفت. جایزه بهترین موسیقی بخش مسابقه ملی نیز شامل تندیس جشنواره به حبیب خزایی‌فر، آهنگساز فیلم «جایی برای فرشته‌ها نیست» تعلق گرفت. همچنین در رشته بهترین پژوهشگر تندیس جشنواره، دیپلم افتخار به بابک گودرزی‌نژاد طهران، پژوهشگر فیلم «ناگفته‌های شهر شلوغ» اهدا شد. در رشته بهترین فیلمبرداری، تندیس جشنواره به مرتضی پورصمدی، فیلمبردار فیلم «خط باریک قرمز» رسید.
در رشته بهترین تدوین، تندیس جشنواره، دیپلم افتخار به مرتضی پایه‌شناس، تدوینگر فیلم «گلوله‌باران» تعلق گرفت. خوشدست کارگردان فیلم مستند «خط باریک قرمز» که به‌دلیل حضور نداشتن مرتضی پورصمدی در ایران جایزه او را به نمایندگی دریافت کرد، پیام صوتی پورصمدی را برای حاضران پخش کرد.
در ادامه نوبت به اعلام برگزیده بهترین کارگردانی فیلم مستند کوتاه رسید و هیات داوران با تقدیر از مستند «تنها چند متر» به کارگردانی حجت طاهری، تندیس جشنواره، دیپلم افتخار را به علی شهابی‌نژاد، کارگردان فیلم «آبشار» تقدیم کرد.
جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند نیمه‌بلند شامل تندیس جشنواره، دیپلم افتخار به‌طور مشترک به مرتضی پایه‌شناس و حسین مؤمن کارگردانان فیلم «گلوله‌باران» اهدا شد.
سپس در رشته بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند، تندیس جشنواره، دیپلم افتخار به محسن استادعلی کارگردان «خسوف» تقدیم شد.
در ادامه محمد حمیدی مقدم دبیر جشنواره برای اهدای جایزه ویژه هیات داوران و جایزه ویژه دبیر جشنواره روی سن رفت. این جایزه شامل تندیس جشنواره، دیپلم افتخار با سپاس ویژه از سازندگان دو فیلم «مهمانشهر» ساخته مهدی سقط‌چی و «تارهای ممنوعه» ساخته حسن نوری به خاطر تلاش در مسیر همگرایی فرهنگی و اجتماعی به محمدصادق اسماعیلی کارگردان فیلم «آدور» تعلق گرفت.
در ادامه منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما و مرتضی رزاق‌کریمی قائم‌مقام مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هم برای همراهی دیگر داوران در این بخش روی سن آمدند.
ناصر زوری کاراکتر فیلم «مهمانشهر» که فیلمی در ترویج روحیه امید و پویایی بود، پیش از اهدای جایزه ویژه دبیر جشنواره مورد تقدیر قرار گرفت. علی نظری تهیه‌کننده این اثر به نمایندگی از وی این لوح را دریافت کرد.
همچنین از محسن اسلام‌زاده کارگردان فیلم مستند «زندگی میان پرچم‌های جنگی» هم برای خطرپذیری در ساخت فیلم مستند تقدیر به عمل آمد.
شخصیت اول فیلم «بانو عصمت» که مادر ۵ شهید است هم در این بخش از اختتامیه سیزدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت مورد تقدیر قرار گرفت. حاضران در سالن به احترام او ایستادند و این مادر شهید را تشویق کردند.
در ادامه عصمت احمدیان هم که از زنان کارآفرین است روی صحنه آمد و از همه حاضران خواست تا چشمان خود را ببندند و گفت: شما بیشتر متاهل و صاحب فرزند هستید و با بستن و باز کردن چشمان خود می‌بینید گذر زمان چه میزان سریع است. شما مستندسازان به جوانان امید دهید، این مملکت برای جوانان است. کاری کنید که جوانان پای فیلم‌های خارجی ننشینند و با دیدن فیلم‌های شما لذت ببرند.
همچنین جایزه ویژه دبیر جشنواره شامل تندیس، دیپلم افتخار به فرزاد خوشدست، کارگردان فیلم «خط باریک قرمز» اهدا شد.
حسین انتظامی، رئیس سازمان سینمایی نیز به جمع حاضران روی سن برای اهدای نشان فیروزه بهترین فیلم مستند جشنواره اضافه شد و در نهایت نشان فیروزه بهترین فیلم مستند، تندیس جشنواره، دیپلم افتخار به مرتضی شعبانی تهیه‌کننده فیلم «گلوله‌باران» تقدیم شد.
مرتضی شعبانی جایزه‌اش را به همه مستندسازانی تقدیم کرد که مانند شهید هادی باغبانی در مسیر فیلمسازی به شهادت رسیدند.
در ادامه این آیین، مهدی شامحمدی، دبیر اجرایی و عضو شورای سیاست‌گذاری آرای مردمی، ۳ فیلم پرمخاطب سیزدهمین جشنواره سینماحقیقت را به این ترتیب اعلام کرد: «جایی برای فرشته‌ها نیست» رتبه اول، «پروژه ازدواج» رتبه دوم و «صحنه‌هایی از یک جدایی» رتبه سوم را به خود اختصاص دادند.
همچنین در ادامه آیین پایانی سه مستند پرفروش جشنواره اعلام شدند که به ترتیب «جایی برای فرشته نیست»، «واکس چه» و «صحنه‌هایی از یک جدایی» بودند.
سپس نوبت به اهدای جایزه ویژه تماشاگران رسید و علیرضا حسینی نماینده ویژه انجمن صنفی تهیه‌کنندگان سینمای مستند و منوچهر شاهسواری روی سن آمدند. جایزه تماشاگران، تندیس، دیپلم افتخار به محمد شکیبانیا و محسن شاه محمد میراب سرمایه‌گذار فیلم «جایی برای فرشته‌ها نیست» اهدا شد.
همچنین عنوان برترین‌ها بر اساس آمار به فیلم‌های مستند «جایی برای فرشته‌ها نیست»، «صحنه‌هایی از یک جدایی»، «تارهای ممنوعه»، «خط باریک قرمز»، «آدور» تعلق گرفت.
مهدی شامحمدی، دبیر اجرایی و عضو شورای سیاست‌گذاری آرای مردمی هم درباره ۳ گروه آمار پرمخاطب‌ترین‌ها، پرفروش‌ترین‌ها و برترین‌ها توضیحاتی را ارائه و عنوان کرد: در دوره سیزدهم در بخش مسابقه ملی ۲۱ هزار نفر در ۱۶۰ سئانس به تماشای فیلم‌ها نشستند و از این ۷۱ درصد، ۱۵ هزار برگه رای به صندوق‌ها ریخته شد که با توجه به فروش بلیت آمار تماشاگران نسبت به سال گذشته تغییر چشمگیری نداشته است.